Vì sao Greenland và Iceland lại có được những cái tên trái ngược hoàn toàn với thực tế?

Nguồn gốc của tên cho bất kỳ địa điểm nào đều bao hàm lịch sử, văn hóa và thậm chí cả địa lý của địa điểm đó. Tuy nhiên Iceland và Greenland dường như lại mang cái tên trái ngược với những sự liên quan này.

Iceland và Greenland, tuy có những cái tên có vẻ đơn giản nhưng lại có những câu chuyện rất thú vị, đi sâu vào lịch sử của cả hai khu vực. Theo nguồn lâu đời nhất hiện có, Íslendingabók (Sách của người Iceland) viết vào năm 1103, Iceland lần đầu tiên được người Bắc Âu định cư trong khoảng thời gian từ 870 đến 930 sau Công Nguyên. Mặt khác, người Inuit được cho là đã định cư ở Greenland trước tiên, di cư từ Bắc Mỹ trong khoảng thời gian từ năm 2.500 trước CN.

Nguồn chính khác về việc định cư ban đầu của người Iceland, Landnámabók (Sách định cư), nói về Flóki Vilgerðarson, người đàn ông Bắc Âu đầu tiên trải qua mùa đông ở Iceland. Truyền thuyết kể rằng mùa đông khắc nghiệt khiến đàn gia súc của họ chết. Chán nản, Flóki leo lên một ngọn núi khi mùa xuân đến và chứng kiến một vịnh hẹp đầy băng. Đây chính là lý do khiến ông đặt tên cho vùng này là "Iceland", gần như là lời cảnh báo cho những nhà thám hiểm khác.

Những cái tên thường được đặt dựa trên đặc trưng của một vùng đất. Ngoại trừ trường hợp của Iceland - vùng đất băng giá, và Greenland - vùng đất màu xanh. Hai vùng đất này mang hai cái tên trái ngược hoàn toàn với bản chất, khi Iceland thì chẳng hề có băng giá, còn Greenland thì quanh năm phủ tuyết.

Tuy nhiên, cái tên “Greenland” được ghi lại khi nhà thám hiểm Bắc Âu Erik the Red đến phần phía nam của hòn đảo vào năm 982 sau Công Nguyên. Cái tên này có vẻ hoàn toàn không phù hợp với khí hậu hiện tại của Greenland.

Dữ liệu về lõi băng và vỏ nhuyễn thể cho thấy miền nam Greenland ấm hơn nhiều trong khoảng thời gian từ 800 sau Công Nguyên đến 1300 sau Công Nguyên. Chứng kiến một cảnh quan xanh tươi hơn nhiều, Erik the Red đã gọi khu vực này là “Greenland” để thu hút nhiều người định cư hơn nữa.

Nhờ vào dòng hải lưu Gulf Stream, biển của Iceland ấm hơn Greendland khoảng 6 độ C. Khí hậu ấm áp hơn đồng nghĩa với việc mùa hè của Iceland tràn đầy màu xanh, mặc dù 11% bề mặt nó vẫn là băng giá.

Điều gì khiến Iceland và Greenland khác biệt nhau đến vậy?

Băng hiện bao phủ hơn 80% diện tích Greenland, nhưng không phải lúc nào cũng như vậy. Các nhà khoa học thực hiện một nghiên cứu trên Dải băng Greenland đã tìm thấy một cảnh quan ẩn dưới lớp băng. Nhóm nghiên cứu phát hiện đất hữu cơ bị đóng băng bên dưới tảng băng trong 2,7 triệu năm!

Thậm chí ngày nay, các trang trại cừu và khoai tây vẫn phát triển mạnh ở phía tây nam của hòn đảo. Tuy nhiên, do biến đổi khí hậu tự nhiên, khu vực này trở nên lạnh hơn theo thời gian. Giờ đây, Eismitte, Greenland, được mệnh danh là nơi lạnh thứ hai trên Trái Đất, với nhiệt độ thấp nhất được ghi nhận là -85 ° F (-65 ° C).

Iceland, mặc dù có thể đã bị đóng băng khi Flóki lần đầu tiên nhìn thấy nó, nhưng nó lại dần dần trở nên ấm hơn. Sự nóng lên có thể là do dòng hải lưu Gulf Stream, khiến các vùng biển xung quanh Iceland ấm hơn Greenland khoảng 10°F (6°C). Ngay cả với 11% diện tích đất nước được bao phủ bởi băng vĩnh cửu thì Iceland hiện tại vẫn có một mùa hè xanh tươi mỗi năm.

Theo những dữ liệu từ lõi băng và lớp vỏ nhuyễn thể tại Greenland, thì trong khoảng năm 800 - 1300, miền nam Greenland xanh tươi hơn hiện nay rất nhiều. Nhưng đến thế kỷ thứ 14, nhiệt độ trung bình của Greenland giảm mạnh. Nhiệt độ giảm đồng nghĩa với việc có ít mùa vụ hơn, còn mùa đông thì lạnh khủng khiếp.

Vậy tại sao Iceland và Greenland không đổi tên?

Giải pháp có vẻ đơn giản nhưng nó không đơn giản như việc trao đổi tên. Thứ nhất, việc thay đổi tên sẽ là một quá trình lâu dài đối với cả hai khu vực. Các nhà lãnh đạo và chính trị gia sẽ cần phải tổ chức các cuộc họp để đạt được sự chấp thuận của đa số. Biến đổi khí hậu cũng đóng một vai trò trong việc liệu việc thay đổi tên có cần thiết hay không.

Sự tan chảy của dải băng Greenland đã làm lạnh nước Bắc Đại Tây Dương, làm chậm đáng kể dòng chảy Vịnh. Nếu tình trạng này tiếp diễn, Iceland sẽ chứng kiến nhiệt độ lạnh hơn trong khi Greenland sẽ ấm hơn và băng tan ở mức đáng báo động. Tên của Iceland và Greenland có thể không phù hợp với thời đại ngày nay, nhưng biến đổi khí hậu có thể đảm bảo những cái tên đó sẽ phù hợp trong tương lai.

Sự nóng lên toàn cầu đang làm tan chảy băng ở Greenland, theo như National Geographic, đã dẫn đến khí hậu lạnh ở vùng Bắc Đại Tây Dương, trực tiếp làm chậm dòng nước ấm. Nếu cứ tiếp tục như thế này, thì Iceland sẽ phải chịu khí hậu lạnh, hay thậm chí xuất hiện băng giá. Còn Greenland sẽ tiếp tục trở nên ấm hơn và băng sẽ bị tan chảy. Lúc đó thì những cái tên Iceland hay Greenland mới hoàn toàn chính xác.

Truyền thuyết kể rằng Naddador là thám hiểm gia đầu tiên đặt chân đến Iceland, ông đặt tên nơi này là Snæland (Vùng đất tuyết) vì bấy giờ đang có tuyết rơi. Tiếp sau đó, Garðar Svavarosson - một Viking người Thụy Điển đã nối bước Naddador, dẫn đến việc hòn đảo được đặt tên thành Garðarshólmur (Hòn đảo của Garðar).

Đáng buồn thay, hòn đảo của Garðar không mấy thân thiện với người tiếp theo đến đây - một người Viking tên Flóki Vilgerðarson. Con gái của Flóki chết đuối trên đường đến đây, rồi cả đàn gia súc thiệt mạng vì mùa đông kéo dài. Chuyện kể rằng, trong lúc suy sụp và chán nản đó, ông leo lên một ngọn núi, rồi chỉ thấy một vịnh nhỏ đầy những tảng băng. Từ đó, cái tên Iceland ra đời.

Cập nhật: 12/12/2023 PNVN