Vì sao NASA vẫn chưa đưa con người lên sao Hỏa?

Sao Hỏa vẫn là "miền đất hứa" cho ngôi nhà thứ hai của loài người, nhưng tại sao chúng ta vẫn chưa thể đặt chân lên đây?

Theo Business Insider, chúng ta có thể đã ở trên sao Hỏa cách đây 30 năm. Vào thời kỳ đỉnh cao của dự án Apollo đầu thập niên 70, NASA đã lên kế hoạch bước tiếp theo của mình để tiếp tục khám phá những bí ẩn chưa biết của vũ trụ.

Kế hoạch này bao gồm xây dựng nhiều trạm vũ trụ, các chuyến đi tiếp tục lên mặt trăng và đưa phi hành đoàn đầu tiên lên sao Hỏa vào năm 1980.

Nhưng NASA chưa bao giờ đưa con người đến sao Hỏa vào những năm 1980. 30 năm sau đó, điều này vẫn chỉ là ước mơ của con người. Nhưng lí do thật sự đằng sau bí mật này không nhất thiết liên quan đến công nghệ hay sự đổi mới. Nó thực sự liên quan đến vấn đề chính trị.

Là một cơ quan chính phủ, các mục tiêu của NASA được xác định bởi Executive Branch. Kể từ khi thành lập, NASA đã phục vụ dưới thời 12 tổng thống Mỹ. Và rõ ràng ngay từ đầu không phải tổng thống nào cũng ủng hộ NASA.

Vào những thời điểm cuối của chính quyền Nixon (1974), ngân sách của NASA đã giảm mạnh từ 4% tổng ngân sách Liên bang xuống còn dưới 1%. Các nhiệm vụ được lên kế hoạch cho Apollo 18, 19 và 20 vì thế cũng bị hủy bỏ.

Đồng thời, Nixon đã kéo sự tập trung của NASA khỏi mặt trăng và sao Hỏa, thay vào đó ông muốn họ hướng mục tiêu vào tầng quỹ đạo thấp của Trái đất. "Món quà chia tay" của ông là quyết định có hiệu lực dẫn đến chương trình tàu con thoi (Space Shuttle Program) của NASA sau đó.

Tiến sĩ Peter Diamandis - người được tạp chí Fortune vinh danh là một trong "50 nhà lãnh đạo xuất sắc nhất thế giới" và là CEO của XPrize - cho biết: "Vì vậy, lịch sử không gian sau thời kỳ Apollo là một chuỗi bắt đầu, dừng lại, bắt đầu, dừng lại, hủy bỏ. Giống như việc Tổng thống Bush muốn đi đến Mặt Trăng, vị tổng thống sau đó muốn quay lại sao Hỏa và người tiếp theo muốn hủy bỏ mọi kế hoạch. Cơ quan này không thể duy trì nguồn tài chính nhất quán để làm bất cứ điều gì".

Mãi đến khi Chương trình Tàu con thoi không gian gần như được cho "nghỉ hưu", một xứ mệnh khám phá sao Hỏa mới được tổng thống Mỹ xem xét và tài trợ.

George W. Bush, vào năm 2004, đã tuyên bố: "Chúng tôi sẽ mang đến cho NASA một tầm nhìn mới cho việc thăm dò trong tương lai. Chúng tôi sẽ chế tạo các con tàu vũ trụ mới để đạt được một chỗ đứng mới trên Mặt Trăng".

Kết quả là chương trình Constellation của NASA ra đời. Có thể bạn chưa bao giờ nghe về nó vì nó đã được hủy bỏ một vài năm sau đó. Sứ mệnh của chương trình này là đưa phi hành đoàn lên Mặt Trăng vào năm 2020 và lên sao hỏa vào năm 2030.

Vào thời điểm Obama tuyên thệ nhậm chức, Chương trình Constellation đã bị chậm trễ trong kế hoạch và ngân sách. Một năm sau, Obama đã hủy bỏ 100% ngân quỹ của chương trình.

Năm 2010, tổng thống Obama nói: "Tất cả mọi thứ phải được thay đổi. Với dự án này, tôi sẽ phác thảo nó ngay hôm nay".

Obama đã chuyển sự chú ý của NASA khỏi việc đưa mọi người lên Mặt trăng và sao Hỏa và chỉ tập trung cho mỗi sao Hỏa. Trong quá trình này, ông yêu cầu Quốc hội tăng ngân sách của NASA lên 6 tỷ USD trong 5 năm tới.

Kết quả là NASA đã khởi động sáng kiến "Hành trình tới sao Hỏa" vào năm 2010, với mục đích đưa con người vào quỹ đạo quanh sao Hỏa vào đầu những năm 2030. Cho đến gần đây, NASA đã ít nhiều đi đúng hướng.

Nhưng sau đó, tổng thống Trump lên nắm quyền và ông lại chuyển trọng tâm nghiên cứu của chương trình này quay về với Mặt Trăng. Đối với NASA, đây không phải là điều quá mới mẻ, họ đã học được cách cải tiến dự án cũ để phù hợp với những dự án mới. Chẳng hạn, chiếc Orion được phát triển cho Constellation đã được thiết kế lại cho chương trình "Hành trình đến sao Hỏa".

Nói gì thì nói, NASA không thể ngăn chặn được các chính sách không gian thay đổi dưới thời các tổng thống Mỹ. Ngoài NASA, một số công ty tư nhân như SpaceX cũng cũng đang hướng mục tiêu đến hành tinh đỏ.

• Cuộc đua đến sao Hỏa vẫn đang diễn ra. Trong khi NASA đã hợp tác chặt chẽ với SpaceX và các công ty không gian khác trong thời gian gần đây, nhưng nhiều khả năng họ sẽ không phải là người viết nên trang sử tiếp theo của ngành thám hiểm không gian bởi sự thiếu nhất quán trong chính sách của chính phủ Mỹ.
• NASA có thể đưa con người lên Sao Hỏa vào năm 2030
• Con người sẽ di cư lên sao Hỏa