20/7: Kỷ niệm 47 năm con người lần đầu đặt chân lên Mặt Trăng

Vào ngày 20/7 của 47 năm về trước, phi hành đoàn sứ mệnh Apollo 11 đã đặt chân lên Mặt Trăng, chính thức đánh dấu lần đầu tiên con người chinh phục một thiên thể khác bên ngoài Trái Đất.

Sứ mệnh Apollo 11 được lên ý tưởng từ lời kêu gọi của Tổng thống John Kennedy trong một phiên họp của Quốc hội vào ngày 25/5/1961. Vào thời điểm đó, Hoa Kỳ đang trong giai đoạn chiến tranh lạnh với Liên Xô, cả hai cường quốc chạy đua với nhau về nhiều lĩnh vực, trong đó có công nghệ vũ trụ. Tổng thống Mỹ mong muốn thực hiện một chuyến đi đưa con người lên Mặt Trăng và trở về Trái Đất an toàn.

Ngày 16/7/1969, sứ mệnh Apollo 11 được phóng lên không gian bởi tên lửa Saturn V. Apollo 11. Đây là sứ mệnh thứ năm trong chương trình Apollo của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA) và là sứ mệnh đầu tiên đưa con người lên Mặt Trăng. (Ảnh: NASA).

NASA đã tiến hành các sứ mệnh Apollo không người lái trước để kiểm tra toàn bộ cấu trúc của tàu vũ trụ. Ngày 27/1/1967, một bi kịch đã diễn ra tại Trung tâm Không gian Kennedy ở Cape Canaveral, Florida, khi một đám cháy xảy ra trong quá trình thử nghiệm phóng tàu có người lái bằng tên lửa Saturn V, hậu quả làm ba phi hành gia thiệt mạng.

Chỉ huy trưởng của sứ mệnh, phi hành gia Neil Armstrong sau chuyến bay thử lần cuối vào ngày 16/7/1969. Ông là người đầu tiên đặt chân lên Mặt Trăng. Ông qua đời vào ngày 25/8/2012 do biến chứng sau một ca phẫu thuật tim. (Ảnh: NASA).

Mặc dù buổi phóng thử năm 1967 đã thất bại, nhưng NASA và hàng ngàn nhân viên của mình vẫn tiếp tục thực hiện chương trình Apollo. Sứ mệnh Apollo 7 vào tháng 10 năm 1968 là chuyến bay có người lái đầu tiên quay quanh Trái Đất của NASA. Cơ quan hàng không này tiếp tục cải tiến thiết kế tàu vũ trụ cho các sứ mệnh tiếp theo.

Bức ảnh "Trái Đất mọc" được chụp từ Apollo 11 khi tàu hạ cánh trên bề mặt Mặt Trăng. (Ảnh: NASA).

Trước Apollo 11, có các sứ mệnh khác được tiến hành đi đến Mặt Trăng. Apollo 8 được phóng lên vào tháng 12 năm 1968, đã đưa 3 phi hành gia đến bề mặt tối của Mặt Trăng – bề mặt của Mặt Trăng mà không bao giờ nhìn thấy được từ Trái Đất. Apollo 9 vào tháng 3 năm 1969 thử nghiệm module lên Mặt Trăng trong khi tàu ở quỹ đạo Trái Đất. Apollo 10 vào tháng 5 cùng năm đưa 3 phi hành gia đi một vòng quanh quỹ đạo Mặt Trăng.

Hai phi hành gia Neil Armstrong và Buzz Aldrin đã đi dạo trên Mặt Trăng trong hai tiếng rưỡi. Trước khi quay lại tàu, họ đã cắm lá cờ Mỹ lên Mặt Trăng. Trong khi đó, phi hành gia Michael Collins ở lại khoang điều khiển. (Ảnh: NASA).

Sự kiện Apollo 11 đổ bộ lên Mặt Trăng được hơn 600 triệu người theo dõi trên khắp thế giới qua sóng truyền hình trực tiếp, trong đó có miền nam Việt Nam. Ngày 16/7/1969, Apollo 11 đã được phóng lên vũ trụ bởi tên lửa đẩy Saturn V từ Trung tâm Vũ trụ Kennedy, đưa ba phi hành gia Neil Armstrong, Buzz Aldrin cùng Michael Collins đến nơi thực hiện giấc mơ chinh phục Mặt Trăng.

Hình ảnh phi hành gia Buzz Aldrin trên Mặt Trăng vào ngày 20/7/1969. Ông là người thứ hai đặt chân lên Mặt Trăng, sau chỉ huy của sứ mệnh là Neil Armstrong. (Ảnh: NASA).

Sau khi mất 76 giờ đi hơn 386.000 km trong không gian, Apollo 11 đã đến quỹ đạo Mặt Trăng vào ngày 19/7. Sau đó, module Eagle được điều khiển bởi Armstrong và Aldrin được tách ra khỏi module chỉ huy. Hai giờ sau, Eagle đã đến bề mặt của Mặt Trăng vào 20 giờ 17 phút (giờ UTC). Ngay lập tức, Armstrong thông báo qua vô tuyến cho trạm mặt đất ở Houston, Texas rằng "Đại bàng đã hạ cánh."

Giày của Buzz Aldrin in dấu trên bề mặt Mặt Trăng. Do Mặt Trăng không có không khí như ở Trái Đất, nên dấu chân này vẫn còn tồn tại cho tới ngày nay. (Ảnh: NASA.)

Đúng 2 giờ 39 phút (giờ UTC), Armstrong đã mở cửa hầm module và chuẩn bị bước xuống bên dưới, sớm hơn 5 tiếng so với lịch trình. 2 giờ 56 phút, Armstrong đặt chân lên bề mặt bụi bặm của Mặt Trăng. Trong những bước đi đầu tiên, ông đã nói lên câu nói bất hủ: "That's one small step for a man, one giant leap for mankind." (tạm dịch: "Đó là một bước chân nhỏ của một người, nhưng là một bước tiến lớn của nhân loại").

Phi hành gia Neil Armstrong trên khoang tàu sau khi hoàn thành những bước đi lịch sử trên bề mặt Mặt Trăng. (Ảnh: NASA).

Buzz Aldrin đặt chân lên Mặt Trăng vào 19 phút sau đó, họ cùng nhau khám phá, thu thập mẫu vật để đem về Trái Đất nghiên cứu, thử nghiệm một số thí nghiệm đơn giản, và trò chuyện với Tổng thống Richard Nixon từ Houston. 5 giờ 11 phút, cả hai lên module và quay về tàu vũ trụ.

Vợ các phi hành gia đón chồng trở về ở căn cứ không quân Ellington. Ba nhà du hành ngồi trong buồng kín để cách ly và kiểm tra y tế. (Ảnh: NASA.)

Ngày 22/7, ba phi hành gia bắt đầu chuyến đi trở về Trái Đất. Trưa ngày 24/7, họ đã hạ cánh an toàn trên Thái Bình Dương. Sau Apollo 11, còn 5 sứ mệnh khác đưa con người lên Mặt Trăng và tất cả đều thành công. Người cuối cùng đặt chân lên Mặt Trăng là phi hành gia Eugene Cernan và Harrison Schmitt trên sứ mệnh Apollo 17 vào 14/12/1972. Từ đó đến nay, không có ai lên Mặt Trăng nữa.

Chương trình Apollo là một dự án không gian rất tốn kém. Hơn 400.000 kỹ sư, kỹ thuật viên, nhà khoa học đã tham gia chương trình, với tổng chi phí hơn 24 tỷ dollar Mỹ (khoảng 100 tỷ dollar Mỹ so với tỉ giá ngày nay).