Ác mộng là một giấc mơ kèm với cảm xúc tiêu cực, chẳng hạn như lo âu hoặc sợ hãi, khiến bạn thức giấc. Ác mộng thường gặp ở trẻ em, nhưng cũng có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào.
Ác mộng không chỉ gặp ở trẻ em mà còn rất phổ biến ở người lớn. Gần 70% người lớn bị ác mộng, trong đó 30% cho biết những giấc mơ đáng sợ thường ghé thăm họ mỗi tháng 1 lần.
Tìm hiểu về cơn ác mộng
Theo Huffington Post, ác mộng thường xuất hiện trong giai đoạn giấc ngủ mắt chuyển động nhanh (REM) và tạo ra cảm giác rất thực tế, thậm chí khiến người mơ thấy nó bị ám ảnh lâu dài. Hầu hết mọi người đều thỉnh thoảng gặp phải ác mộng, nhưng chỉ có khoảng 6% người lớn trải nghiệm chúng một cách thường xuyên.
"Ác mộng nhìn chung tạo ta nhiều cảm xúc mãnh liệt hơn so với giấc mơ xấu. Cách thông thường để phân biệt giữa chúng đó là cơn ác mộng sẽ khiến người mơ trực tiếp bị đánh thức, do mức độ chân thực của hình ảnh xấu trong giấc mơ hoặc cường độ cảm xúc quá cao", Zadra Antonio, nhà tâm lý học nghiên cứu về giấc ngủ thuộc Đại học Montreal, Canada, nói.
Tại sao chúng ta lại nằm mơ thấy ác mộng?
Ác mộng là điều không ai mong muốn trong lúc ngủ nhưng tại sao chúng ta vẫn luôn thấy những kịch bản không mấy dễ chịu như ngày tận thế, gặp ma hay bị truy đuổi trong những giấc mơ? Các nhà khoa học Thụy Sĩ và Mỹ đã tổ chức một thí nghiệm để có thể tìm được câu trả lời xác đáng nhất cho câu hỏi này.
Theo ý kiến của họ, ác mộng có thể được xem là một dạng đào tạo của hệ thống thần kinh, giúp mọi người có “kinh nghiệm” để đối phó với những cảm xúc tiêu cực trong cuộc sống thực. Kết quả nghiên cứu được viết rằng những cảm xúc mà ta cảm thấy trong giấc mơ giúp con người biết trước được những áp lực về mặt cảm xúc cũng như khiến mọi người sẵn sàng cho những biến động có thể xảy ra trong tương lai.
Các nhà khoa học đã sử dụng điện não đồ để nghiên cứu hoạt động của các bộ phận khác nhau trong bộ não lúc đang ngủ. 18 tình nguyện viên đã thức dậy nhiều lần trong đêm và đều được hỏi những câu hỏi chung như họ đã thấy những giấc mơ nào và liệu đó có phải là ác mộng hay không?
Nhờ phân tích hoạt động của não, các nhà nghiên cứu đã xác định được hai khu vực của não bộ chịu trách nhiệm cho những cơn ác mộng, đó là thùy đảo và thể chai. Hai bộ phận này đều hoạt động khi con người cảm thấy lo lắng hay sợ hãi trong cuộc sống thực.
Thùy đảo có nhiệm vụ xác định các loại cảm xúc và tự động kích hoạt ngay khi một người cảm thấy lo lắng. Còn thể chai chuẩn bị những phản ứng thích hợp để đưa ra xử lý trong những trường hợp con người cảm thấy đe dọa và kiểm soát cách hành xử của con người khi gặp nguy hiểm. Nghe có vẻ thú vị nhưng trong một nghiên cứu khác, các nhà khoa học phát hiện ra rằng những người gặp nhiều ác mộng trong lúc ngủ thường có phản ứng dễ chịu hơn đối với những điều tiêu cực trong cuộc sống thực.
Ác mộng là cách phóng thích sự lo lắng của bộ não
Gặp ác mộng thường xuyên có thể là dấu hiệu của chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương tâm lý (PTSD) hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần khác. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp đều không liên quan đến bệnh về tinh thần, thậm chí những cơn ác mộng còn tốt cho bạn.
Chúng ta đều thỉnh thoảng gặp phải những cơn ác mộng. (Ảnh: Huffington Post).
Một đoạn phim với tựa đề "Mặt tích cực của giấc mơ xấu" đăng trên tạp chí New York giải thích rằng, cơn ác mộng có thể là cách để chúng ta xử lý và buông bỏ những lo âu trong cuộc sống hàng ngày.
Trí não thực hiện điều này bằng việc biến những nỗi sợ hãi, lo lắng mơ hồ ngoài đời thành một câu chuyện cụ thể trong giấc mơ. Câu chuyện sau đó trở thành một phần của trí nhớ, giúp não bộ sắp xếp và xử lý thông tin dễ dàng hơn, chấm dứt những cảm xúc phiền muộn.
Bên cạnh nỗi sợ hãi, cơn ác mộng có thể làm phát sinh nhiều cảm xúc tiêu cực khác như: bất lực, tuyệt vọng, tội lỗi, tức giận. Điều này cho phép trí não xử lý những cảm xúc tương tự trong cuộc sống thực.
Chủ đề của những cơn ác mộng
Trong một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Sleep năm 2014, Antonio cùng đồng nghiệp của ông thuộc Đại học Montreal thu thập dữ liệu gần 10.000 giấc mơ từ 331 người trưởng thành đang sống ở Canada.
Thông qua nghiên cứu, các nhà khoa học xác định được chủ đề phổ biến có trong cơn ác mộng của mọi người, và nhiều khả năng chúng ta đã bắt gặp ít nhất một trong số chúng. Đa số chủ đề của những cơn ác mộng thường liên quan đến côn trùng và sâu bọ, bị ngã, bị truy đuổi, thành viên trong gia đình hoặc bạn bè qua đời, xung đột cá nhân và bạo lực, cảm thấy "sự hiện diện của cái ác", các vấn đề liên quan đến sức khỏe.
Giải mã ý nghĩa của cơn ác mộng
Sigmund Freud, bác sĩ tâm lý người Áo, nhìn nhận giấc mơ như một cánh cửa dẫn đến tiềm thức của con người, và ông bị cuốn hút bởi việc giải đoán giấc mơ. Freud tin rằng mọi giấc mơ đều mang thông tin về mong muốn và sợ hãi nằm trong tiềm thức. Tuy nhiên, các nghiên cứu sau đó đã thất bại trong việc chứng minh chủ đề và hình ảnh trong giấc mơ mang ý nghĩa phổ quát, và các nhà tâm lý học đã từ bỏ việc thực hành giải đoán giấc mơ.
"Điều này không thể hiện rằng những cơn ác mộng không có ý nghĩa. Chúng chắc chắn mang ý nghĩa ẩn dụ nào đó, nhưng cách chúng xuất hiện rất khác nhau từ người này sang người khác", Antonio nói.
Xu hướng mơ của đàn ông và phụ nữ
Giấc mơ về thảm họa thiên nhiên hoặc tiểu hành tinh tiêu diệt cư dân trên Trái Đất không phải là hiếm. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Đại học Montreal, thảm họa thiên nhiên ra là chủ đề phổ biến của cơn ác mộng.
Kết quả cho thấy, 9,4% đàn ông thường mơ về thảm họa, trong khi chỉ 4,7% phụ nữ mơ về chủ đề này. Một nghiên cứu trước đó cũng phát hiện nam giới có xu hướng mơ về chiến tranh và khủng bố thường xuyên hơn, còn những ác mộng của phụ nữ thường liên quan đến mâu thuẫn, xung đột cá nhân.
Nam giới có xu hướng mơ về chiến tranh và khủng bố nhiều hơn phụ nữ. (Ảnh minh họa: Oocities).
"Những cuộc tranh cãi cực kỳ gay gắt với gia đình, bạn bè hay đồng nghiệp phổ biến hơn trong cơn ác mộng của phụ nữ", Antonio nói.
Ác mộng có liên quan đến chứng rối loạn giấc ngủ
Vấn đề lớn nhất của việc gặp ác mộng là ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, gây ra tình trạng uể oải vào ngày hôm sau. Trong một số trường hợp hiếm gặp, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn.
Khi những cơn ác mộng xuất hiện thường xuyên và nghiêm trọng trong giấc mơ của một người, người đó sẽ mắc chứng rối loạn ác mộng. Đây là một dạng của chứng rối loạn giấc ngủ (parasomnias), liên quan đến trải nghiệm khó chịu khi rơi vào giấc ngủ, khi đang ngủ hay lúc thức dậy.
Những người bị chứng parasomnias có thể gặp nỗi khiếp sợ giấc ngủ, khiến họ bật dậy, khóc lóc hoặc cố gắng thoát ra khỏi phòng trong khi vẫn đang ngủ. Họ cũng có thể gặp ảo giác giấc ngủ, là chứng rối loạn liên quan đến ác mộng, xuất hiện khi một người gặp những hình ảnh sống động, mãnh liệt trong lúc ngủ hoặc thức dậy, dẫn đến cảm giác sợ hãi hoặc kinh sợ.
Những sự thật về cơn ác mộng
- 1. Trên tổng dân số nói chung, cứ 20 người lại có 1 người mơ thấy ác mộng mỗi tuần. Tỉ lệ này cao hơn nhiều đối với những ai mắc bệnh tâm thần. Ví dụ, ¾ những bệnh nhân rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), và một nửa bệnh nhân rối loạn nhân cách ranh giới (BDP) đều gặp ác mộng.
- 2. Ác mộng thường xảy ra sau một sự kiện đau thương trong đời - như dẫn tới PTSD - nhưng những triệu chứng ban đầu thì có thể xảy đến sau bất kì những căng thẳng nào cuộc sống.
- 3. Mức độ lo lắng tăng dần, ảo giác và thời lượng giấc ngủ dài hơn được phát hiện là có quan hệ mật thiết với sự xuất hiện của những cơn ác mộng. hiệu ứng này vẫn được duy trì thậm chí sau khi đã kiểm soát được bệnh tâm thần bao gồm ảnh hưởng tiêu cực, PTSD, và các căng thẳng cuộc sống.
- 4. Lo lắng dường như là dự báo chuẩn xác nhất của các cơn ác mộng. Thêm vào đó, những người càng lo lắng nhiều sẽ càng mơ thấy ác mộng tồi tệ hơn. Nó còn có thể gia tăng thêm căng thẳng bởi nó báo trước cho cơ thể về những đau khổ, bận tâm, và suy nhược.
- 5. Lí do mà những người ngủ nhiều hơn sẽ mơ thấy ác mộng nhiều hơn là bởi vì họ ở trong giấc ngủ REM lâu hơn.
Thần đồng tiên tri 14 tuổi tuyên bố 3 dự đoán "gây sốc" về dịch Covid-19
Sốc với những lần chạm trán UFO kỳ lạ đến mức không ai có thể giải thích
Dung hòa DNA sẽ cho phép hai động vật khác loài giao phối và sinh sản được với nhau