Tôm hùm đất là vật chủ trung gian có thể lây ký sinh trùng Paragonimus kellicotti gây bệnh sán lá phổi nếu ăn sống.
Các bác sĩ ở Trường Y thuộc Đại học Washington tại St. Louis, Mỹ, từng điều trị bệnh nhiễm sán lá phổi hiếm gặp cho 6 bệnh nhân ăn tôm hùm đất sống bắt từ những dòng sông và con suối ở bang Missouri trong thời gian từ năm 2007 đến 2010. Trước 6 người này, chỉ có 7 ca mắc bệnh tương tự được ghi nhận ở Bắc Mỹ, nơi sán lá phổi Paragonimus kellicotti rất phổ biến ở tôm hùm đất.
Sán lá phổi Paragonimus kellicotti từ giai đoạn trứng đến khi trưởng thành. (Ảnh: Hasshe).
Tôm hùm đất phân bố trên khắp Bắc Mỹ với hàng trăm loài sống ở sông suối và ao hồ. Chúng là vật chủ của sán lá phổi P. kellicotti. Loài sán này chỉ gây nguy hiểm cho động vật có vú, bao gồm chó, mèo và con người nếu ăn sống tôm hùm đất. P. kellicotti có hình bầu dục, dài 1,3 cm, thường di cư từ ruột đến phổi sau khi tiêu hóa. Chúng cũng có thể di cư lên não, gây đau đầu nặng và các vấn đề về thị lực, hoặc có dạng giống những nốt phồng nhỏ chạy dưới da.
"Sau khi bạn ăn tôm hùm đất, ký sinh trùng xuất hiện và di chuyển qua cơ hoành. Chúng chui qua các thành ruột để đến phổi, nơi chúng có thể hoàn thành vòng đời và trưởng thành. Khi ở trong phổi, chúng hình thành các nốt sần. Nhưng đôi khi chúng bị lạc trên đường đến phổi và có thể kết thúc ở những nơi khác. Một trong những bệnh nhân của chúng tôi đã bị sán lá phổi đi đến não, một người khác thì bị ở má", Michael A. Lane, giáo sư y khoa về phân chia các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Washington, cho biết.
Theo bác sĩ Gary Weil, giáo sư y khoa và vi trùng học phân tử, người tham gia điều trị cho các bệnh nhân, bệnh sán lá phổi (Paragonimiasis) gây sốt, ho, đau ngực, thở gấp và mệt mỏi. Bệnh có thể được chữa khỏi nếu chẩn đoán kịp thời. Nhưng bệnh này hiếm gặp đến mức phần lớn bác sĩ thường không phát hiện. Thay vào đó, các bệnh nhân thường được kê thuốc điều trị viêm phổi. Sau khi chẩn đoán bệnh sán lá phổi, bác sĩ sẽ kê thuốc uống cho bệnh nhân. Các triệu chứng sẽ giảm dần sau vài ngày và bệnh nhân thường khỏi bệnh trong vòng 7 - 10 ngày.
Cơ quan Y tế bang Missouri đã in poster khuyến cáo người dân không ăn tôm hùm đất sống bên những dòng suối. Việc chế biến kỹ tôm hùm đất có thể giết chết ký sinh trùng và không gây nguy cơ cho sức khỏe. Bệnh sán lá phổi phổ biến hơn ở Đông Á, nơi có hàng nghìn ca mắc bệnh mỗi năm do ăn cua chưa nấu chín kỹ chứa Paragonimus westermani, một loại sán lá phổi khác có họ với P. kellicotti trong tôm hùm đất ở Bắc Mỹ.