Dù ở giữa thời điểm mùa mưa nhưng hầu như tất cả những con sông tại khu vực sinh sống của người Turkana nằm ở phía Bắc Kenya lại cạn khô, không có một giọt nước. Hàng ngàn con vật đã chết, còn lại chỉ có lạc đà, dê và lừa. Công việc chính của bộ tộc này là hàng ngày đi kiếm nước để duy trì sự sinh tồn.
Hạn hán ngày càng nghiêm trọng khi mà lần cuối cùng xuất hiện mưa ở khu vực này đã cách đây 4 năm. Hàng ngày, từ sáng đến tối những người phụ nữ trong làng phải đi bộ hàng chục km, dùng đôi tay trần đào xới để tìm nước mang về cho gia đình. Đó là toàn cảnh về cuộc sống của người dân thuộc bộ lạc Turkana - nơi đang trải qua tình trạng thiếu nước khắc nghiệt nhất trên Trái đất. Tại đây người dân đang phải đấu tranh từng ngày để có thể sinh tồn.
Đã có những trường hợp phải hy sinh tính mạng khi đi tìm nước. Gần đây nhất, một người phụ nữ đã thiệt mạng khi một hố sâu 4m bất ngờ đổ sụp, chôn vùi người phụ nữ đang lấy nước ở bên dưới.
Người Turkana chia sẻ nước từ một hố đào. (Nguồn: Getty).
Theo truyền thống của người Turkana, thi thể người chết không thể bị di chuyển, bởi như vậy sẽ dính phải lời nguyền. Chính vì vậy, thi thể người phụ nữ vẫn nằm bên dưới hố nước - mặc dù hố nước này đang là hy vọng sống của cả gia đình bà.
Ở đây, phụ nữ - bao gồm cả phụ nữ đang mang thai - phải đi bộ khoảng 19km mỗi ngày để tìm nước. Nếu thành công, họ có thể lấy được khoảng 20 lít nước, chứa trong một cái thùng, đặt lên đầu rồi mang về nhà cho chồng, con và đàn gia súc. Một gia đình người Turkana trung bình có khoảng 10 đứa con.
Tại làng Labei cách thị trấn Lodwar 80km về phía Đông Nam, một người phụ nữ trẻ trong trang phục truyền thống của bộ lạc đang gắng sức nâng một thùng nước lên khỏi một cái hố sâu khoảng 3,6m vừa mới đào bằng tay và một cái mai nhỏ. Mọi người đặt tên cho cái hố mới đào này là Sasak Echoke. Theo người dân trong làng, lượng nước bên trong Sasak Echoke sẽ đủ để cung cấp cho mọi người trong vài ngày.
Bên trên cái hố, những người đàn ông và trẻ nhỏ đang đổ từng xô nước vào những cái máng dựng tạm cho lạc đà, dê và lừa uống. Đây là nguồn sinh kế của bộ lạc du mục này. Dê và máu của chúng là nguồn cung cấp thức ăn chính cho bộ lạc.
Bộ lạc Turkana là cộng đồng mục vụ lớn thứ hai ở Kenya, chỉ sau người Maasais và hiện đang sống ở một trong những nơi khắc nghiệt nhất trên Trái đất. Phụ nữ Turkana thường trang điểm một kiểu tóc tương tự nhau và chỉ cạo trọc đầu khi chồng họ qua đời. Họ làm đẹp bằng những vòng hạt đầy màu sắc và sẽ không tháo bỏ vòng cổ vì tin rằng nếu làm thế họ sẽ bị bệnh hoặc người thân gặp nạn.
Được biết, bộ lạc Turkana theo chế độ đa thê. Lạc đà thường được sử dụng như của hồi môn khi một người đàn ông muốn lấy một người phụ nữ làm vợ.
Đàn ông lấy nhiều vợ vì họ có đủ khả năng chăm lo cho nhiều người, và những người con gái trong gia đình sẽ gả cho người khác vừa ngay khi đến tuổi dậy thì, mặc dù theo luật Kenya, cả nam lẫn nữ phải đủ 18 tuổi mới được kết hôn.
Trung bình một người phụ nữ Turkana phải đi bộ 19km mỗi ngày để tìm nước. (Nguồn: Getty).
Vật nuôi còn có thể được bán để đổi lấy vũ khí - nhằm để bảo vệ bộ lạc khỏi cuộc tấn công từ những nhóm người khác với mục đích cướp vật nuôi. Những người đàn ông trong làng thường phải đưa đàn gia súc đi thật xa đến tận biên giới với Uganda để chăn thả nên việc xung đột là thường hay xảy ra.
Nakunyuko Lomaritoi - một người phụ nữ Turkana có 8 đứa con - cho hay cô vừa lạc mất con gái mình cách đây 2 ngày trong lúc đi tìm nước. “Tôi có 46 con lừa và dắt chúng đi suốt 4km để tìm nước nhưng giữa đường lại lạc mất con. May mắn thay, sau đó chúng tôi đã tìm thấy đứa nhỏ vẫn còn sống và 2 mẹ con đã được đoàn tụ” - Nakunyuko nói.
Cũng cùng một hoàn cảnh nhưng kém may mắn hơn, một người đàn ông trong làng cho biết con trai ông đã chết khi gia đình ra ngoài chăn thả gia súc và trong nhà thì hết nước.
Đối với dân làng, khái niệm biến đổi khí hậu đối với họ là một điều hoàn toàn xa lạ. Vì thế, nhiều người vẫn tin rằng hạn hán là do một lời nguyền bí ẩn và cần phải có sự hy sinh để cứu mọi người thoát khỏi hạn hán. Chính vì vậy, nhiều đàn ông trong làng đã tự tử như một hình thức hiến tế để giải lời nguyền.
“Từ sáng đến tối mọi người đều phải chiến đấu để tìm cho được nguồn nước. Ở nhà những đứa trẻ sẽ nấu máu của lạc đà và dê làm bữa ăn chính hàng ngày” - bà Lomaritoi nói.
Ước tính, tuổi thọ trung bình của bộ lạc Turkana chỉ là 50.