Củ dền nổi tiếng với màu đỏ đặc trưng, nay các nhà khoa học khám phá chỉ cần một thay đổi nhỏ trong cấu trúc, củ dền có thể cho ra màu xanh dương mới.
Các nhà khoa học vừa công bố phát hiện bất ngờ và đầy triển vọng. Nhóm nghiên cứu thuộc Đại học São Paulo (Brazil) có thể tạo màu xanh dương bán tự nhiên bằng… củ dền - loài thực vật mang sắc tố đỏ đặc trưng.
Tưởng chừng chỉ cho màu đỏ, củ dền lại có thể dùng tạo màu xanh dương - (Ảnh: SCIENCE NEWS).
Trên Science News, TS Erick Leite Bastos - chuyên ngành hóa học thuộc Đại học São Paulo (Brazil) - cho biết, chỉ cần thay thế một nguyên tử trong sắc tố củ dền bằng chất 2,4-dimethylpyrrole và tăng gấp đôi số liên kết sẽ tạo thành các một phân tử đặc biệt có thể hấp thụ các ánh sáng màu khác, để lại màu xanh dương.
"Để cho ra kết quả, tôi đã thực hiện nghiên cứu hàng tấn củ dền" - TS Bastos cho biết, khi tác động vào cấu trúc đúng cách, sắc tố trong củ dền sẽ chuyển từ màu đỏ sang cam, vàng rồi cuối cùng thành màu xanh dương.
Nhóm đặt tên cho sắc màu mới này là xanh củ dền. Xanh củ dền có tính trội hơn nhiều màu xanh dương khác nên có xu hướng lấn át các màu nhẹ khi pha màu.
Màu xanh củ dền được nhóm thử nghiệm với nhiều mục đích khác nhau. Từ trái sang phải, sắc tố này dùng để nhuộm tóc, nhuộm lụa, nhuộm vải cotton, nhuộm gỗ, tạo màu sữa chua và làm phẩm màu - (Ảnh: SCIENCE NEWS).
Màu xanh này đạt được độ bền vững khi nhóm thử nghiệm cho nhiều mục đích khác nhau trong phòng thí nghiệm từ nhuộm tóc, vải, lụa đến làm màu thực phẩm.
Ngoài ra, chỉ một ít củ dền cũng cho ra số lượng đáng kể tinh chất nhuộm, dễ ứng dụng trong sản xuất quy mô công nghiệp.
Đây là thành công bước đầu của nhóm nghiên cứu. TS Bastos cho biết do đã biết được cơ chế, trước mắt nhóm nghiên cứu sẽ tìm cách thay thế chất 2,4-dimethylpyrrole vốn không hoàn toàn có nguồn gốc thiên nhiên.
TS Bastos tự tin, trong đợt công bố sắp tới, nhóm sẽ cho ra được màu xanh tự nhiên 100%. Kết quả được nhóm công bố trên tạp chí khoa học Science Advances.
Số lượng chuồn chuồn xanh dương nói chung và các sinh vật màu này nói riêng trong tự nhiên rất hiếm - (Ảnh: GETTY IMAGES).
Trên thực tế, chiếc xuất màu xanh dương nguồn trong tự nhiên, tức không có sự can thiệp của hóa chất công nghiệp, rất khó.
Khi cần màu xanh dương tự nhiên nấu ăn, các đầu bếp Việt Nam thường dùng hoa đậu biếc, hay phương Tây dùng quả việt quất, tuy nhiên cả 2 đều không ổn định cho sản xuất quy mô công nghiệp.
Theo tạp chí khoa học Science, sở dĩ thực vật hiếm có màu xanh dương vì đa số chúng đều hấp thụ ánh sáng màu này. Màu xanh dương thường khiến côn trùng ngại đến thụ phấn cho hoa, do đó trong tự nhiên màu này thường được chọn lọc tự nhiên bỏ qua.
Ở động vật, số loài có màu xanh dương ít nhất trong tổng số được biết đến. Hiện nay, xanh dương thường gặp nhất là ở một vài loài bướm, chuồn chuồn, nhện hay chim.