Dịp cưới hỏi, ngày kỷ niệm đặc biệt... món quà được ưa chuộng nhất là vàng. Cầu may đầu năm, nhiều người chọn mua vàng. Bạn biết gì về kim loại này?
Vàng là gì?
Vàng là một kim loại quý hiếm, màu vàng sẫm với ánh đỏ có tên la tinh là Aurum (ký hiệu trong bảng tuần hoàn hóa học là Au). Vàng nguyên chất là một kim loại tương đối mềm, dễ dàng dát mỏng và kéo dài, dẫn điện, dẫn nhiệt tốt (nhưng do giá thành cao nên ít được sử dụng).
Nói đến vàng ta không thể không nhắc đến tính chất phản xạ tuyệt vời này nếu phủ lên bề mặt vật thể một lớp vàng mỏng nó có thể phản xạ tới 90% sự phóng xạ có mật độ cao hay bức xạ nhiệt.
Vàng là một kim loại chuyển tiếp có tính mềm, dẻo, dễ dát mỏng và không phản ứng với hầu hết các hóa chất. Nó là một trong những kim loại quý trên thế giới, đằng sau vẻ đẹp lấp lánh của nó là nhiều điều thú vị không phải ai cũng biết.
Vàng trắng
Đầu tiên khi nói đến vàng trắng bạn cần biết đây là một kim loại khác với bạch kim, nhiều bạn hay nhầm lẫn hiểu bạch kim chính là vàng trắng.
Vàng trắng là một hợp kim của vàng và có ít nhất một loại kim loại có màu trắng, được tạo ra bằng công nghệ luyện kim đặc biệt với nhiều quy trình nghiêm ngặt. Trong đó có vàng là nguyên tố chính chiếm hàm lượng cao trong hợp kim, thường là 58,3% Au (14k) đến 75% Au (18k).
Đằng sau kim loại vàng là nhiều điều thú vị - (Ảnh: The Glamourai).
80% lượng vàng trên Trái đất vẫn chưa được tìm thấy
Vàng có thể được tìm thấy ở cả 7 lục địa. Tổng cộng 166.500 tấn vàng đã được khai thác trong lịch sử thế giới, nếu đúc chúng thành một khối lập phương sẽ có cạnh dài 20,5m. Nếu nấu chảy số vàng trên, nó sẽ lấp đầy một bể bơi tiêu chuẩn Olympic.
166.500 tấn vàng cho đến nay được chia thành 4 thành phần chính theo ứng dụng, trong đó phổ biến nhất vàng được dùng làm đồ trang sức (50,5%).
Tiếp đến dùng làm đầu tư tư nhân (18,7%), rồi dùng cho dự trữ cho chính phủ trên thế giới (17,4%), và cuối cùng vàng sử dụng trong công nghiệp (13,4%).
Kỹ thuật viên xử lý vàng lỏng thành vàng miếng - (Ảnh: REUTERS).
75% lượng vàng mà con người đang sở hữu được khai thác từ năm 1910 trở lại đây. Trong suốt nhiều thiên niên kỷ trước đó, người ta chỉ tìm ra 25% tổng số vàng hiện có.
Các nhà khảo cổ học cho rằng nhân loại bắt đầu phát hiện và sử dụng vàng từ năm 5.000 TCN. Các nhà khoa học cho biết theo ước tính 80% lượng vàng trên Trái đất vẫn chưa được tìm thấy.
Nhiều ý kiến cho rằng vàng có khả năng nằm rất sâu dưới mặt đất nên con người không thể khai thác chúng trong tương lai gần.
Đồng tiền vàng đầu tiên được những người sống ở Lydia (một phần của Thổ Nhĩ Kỳ) sử dụng vào khoảng 560 năm TCN. Truyền thuyết kể rằng vàng đến từ sông Pactolus, nơi vua Midas mất đi khả năng biến đồ vật thành vàng.
Sự thật bất ngờ về vàng
1. Với 1 gram vàng, người ta có thể dát mỏng thành một sợi dây dài 165m với đường kính bằng một sợi tóc người.
2. Do vàng là chất dẫn điện hoàn hảo nên nó được dùng trong nhiều ứng dụng công nghiệp. Nhiều mẩu chuyện lưu truyền trong dân gian rằng các bậc đế vương Trung Quốc còn dùng vàng dát mỏng làm chỉ thêu trong những tấm thảm sang trọng hoặc may áo cho hoàng cung.
3. Thể thao cũng sử dụng vàng. Trong quá khứ, người ta sử dụng vàng thật để chế tác huy chương vàng tặng các vận động viên vô địch. Từ năm 1912, Ủy ban Olympic ngưng dùng vàng 24K làm huy chương. Huy chương vàng ngày nay chỉ có khoảng 6 gram vàng.
Vàng còn được sử dụng trong kính mũ của các phi hành gia - (Ảnh: NASA).
4. Vàng ngày nay còn được sử dụng trong kính và mũ trùm đầu của các phi hành gia. Vàng đóng vai trò hữu ích trong việc phản xạ tia hồng ngoại từ ánh nắng mặt trời, giúp mũ phi hành gia không bị tăng nhiệt.
5. Khoảng 13% vàng được dùng làm tiền xu đưa vào các ngân hàng trung ương quốc gia hoặc được thu mua từ các nhà đầu tư. Số còn lại được sử dụng cho mục đích khác như ứng dụng trong công nghiệp và nha khoa.
6. Thống kê trữ lượng vàng của chính phủ và tổ chức tiền tệ trên toàn thế giới vào năm 2012 cho thấy Mỹ giữ nhiều nhất, kế đó là tổ chức tiền tệ IMF, sau đến Đức, Ý, Pháp. Cho đến tháng 5-2016, thứ tự này vẫn không thay đổi.
7. Theo trang Business Insider, năm 2016 Trung Quốc mua nhiều trang sức vàng nhất thế giới. Theo một báo cáo, các quốc gia Nam Á nhập khẩu khoảng 800 tấn vàng mỗi năm và sử dụng khoảng 600 tấn trong số đó để làm đồ trang sức.
8. Nam Phi là quốc gia có trữ lượng vàng lớn nhất thế giới. Trong 130 năm qua, trung bình 40% lượng vàng trên thế giới được khai thác ở quốc gia này.
Quặng vàng lớn nhất còn tồn tại đến ngày nay đang được bảo quản tại Las Vegas - (Ảnh: REUTERS).
9. Quặng vàng lớn nhất thế giới từng được tìm thấy là "Welcome Stranger", được tìm thấy ở Victoria, Úc vào năm 1869, nặng 71kg trong đó có 65kg là vàng nguyên chất.
10. Khối quặng lớn nhất còn tồn tại có tên "Hand of Faith" được tìm thấy năm 1980 ở Úc nặng 27kg hiện đang được trưng bày ở Golden Nugget Cassino tại Las Vegas.
11. Theo số liệu của Hội đồng vàng thế giới (WGC), tính đến cuối năm 2019 loài người đã khai thác gần 200.000 tấn vàng. Khoảng 47% trong số đó được dùng để làm trang sức, trong khi chỉ 21,6% mới được dùng để đầu tư.
12. Vàng đã được tìm thấy ở tất cả 7 lục địa trên toàn thế giới. Ước tính có tổng cộng 10 tỷ tấn vàng trong các đại dương. Tuy nhiên, nó loãng đến mức không thể khai thác được.
13. Vật thể bằng vàng lâu đời nhất được phát hiện ở Bulgaria. Nghiên cứu cho thấy con người đã gia công kim loại bằng vàng từ 6.500 năm trước.
14. Gần như không thể phá hủy nên vàng thường được nấu chảy, tinh chế và tái sử dụng. Điều này có nghĩa là chiếc nhẫn vàng của bạn có thể chứa hạt từ thời La Mã cổ đại.
15. Trong số 92 nguyên tố tự nhiên, vàng chỉ đứng thứ 58 về độ hiếm. Các nguyên tố hiếm nhất trên trái đất là các kim loại gốc bạch kim như osmi, rhodi và iridi.
16. Ít ai biết, vàng nguyên chất mềm đến mức có thể dùng tay nặn được.
17. Vàng đã được các nha sĩ sử dụng từ ít nhất hàng trăm năm trước. Trong cuốn sách cổ về nha khoa lần đầu được xuất bản vào năm 1530 có miêu tả việc các nha sĩ đổ vàng lá vào các lỗ răng sâu của bệnh nhân.
18. Một số trường hợp viêm khớp dạng thấp còn được tiêm vàng lỏng để giảm viêm.
19. Vàng nguyên chất không kích ứng sinh học, nghĩa là nó an toàn khi tiếp xúc với làn da cơ thể người cũng như không gây nguy hiểm cho sức khỏe. Bởi vậy chúng thường được dùng để mạ lên các sản phẩm, kiến trúc và là nguyên liệu ưa thích cho những đồ dùng quý giá.