Giải thưởng Y học Albany danh giá nhất nước Mỹ và thứ hai trên thế giới (sau giải Nobel Y học) lần đầu tiên được trao cho hai nhà khoa học nữ là Joan Steitz thuộc Đại học Yale và Elizabeth Blackburn của Đại học California. Cả hai được vinh danh nhờ những nghiên cứu giúp cải tiến các phương pháp điều trị bệnh, và có tiềm năng mở ra hướng mới trong chữa trị các chứng rối loạn và thoái hóa do tuổi già.
Giáo sư Joan Steitz (trái) và đồng nghiệp Elizabeth Blackburn cùng chia nhau giải thưởng 500.000 USD. (Ảnh: Med Yale, Nature) |
Giáo sư Joan Steitz (67 tuổi) nổi tiếng trong giới y học thế giới với nghiên cứu góp phần nâng cao phương pháp chẩn đoán và điều trị một số bệnh tự miễn (bệnh do các kháng thể của chính cơ thể gây ra) như viêm da mãn tính (lupus), xơ cứng bì và một số dạng viêm khớp. Bà là người khám phá ra chức năng của các phân tử ribonucleoprotein nhỏ đóng vai trò chính sản sinh protein cho các quá trình sinh học cơ bản nhất của cơ thể.
Trong khi đó, đồng nghiệp Elizabeth Blackburn tạo dấu ấn qua những khám phá về các cấu trúc ở hai đầu nhiễm sắc thể, được gọi là telomere. Giống như nút nhựa bịt đầu dây giày, telomere đóng vai trò giữ nhiễm sắc thể này không dính vào nhiễm sắc thể khác. Giáo sư Blackburn cũng đồng thời phát hiện một enzyme có tên telomerase có chức năng phục hồi các telomere khi chúng bị mòn hoặc suy yếu. Theo bà, cơ thể có càng nhiều telomerase, nguy cơ mắc các bệnh tim mạch càng thấp. Ngoài ra, tình trạng stress kinh niên thường xuất hiện khi hàm lượng enzyme này ở mức thấp.
Tuy nhiên, telomerase cũng có mặt trái: nó có thể góp phần vào quá trình phát triển của tế bào ung thư. Phát hiện này được cho sẽ giúp giới nghiên cứu trong việc tìm ra biện pháp khắc chế một số loại ung thư. Theo nhận xét của James Barba, Chủ tịch Trung tâm Y học Albany, những công trình nghiên cứu của Tiến sĩ Blackburn về telomerase và tác động của nó đối với quá trình lão hóa tế bào có thể là chìa khóa giúp kéo dài tuổi thọ thông qua việc chữa trị nhiều căn bệnh từ ung thư cho đến stress mãn tính.