Người lớn có thể hiến tim cho trẻ em không? Đã vậy, trái tim ấy lại còn là của bệnh nhân bị ung thư giai đoạn cuối? Liệu có thể xảy ra không nhỉ?
Người ung thư liệu có thể hiến tạng?
Theo trang Oncolink - website đầu tiên trên thế giới cung cấp thông tin về ung thư, tạng để hiến có 2 loại: từ người sống, và từ người đã khuất. Một người đang sống có thể hiến thận, một phần lá gan, tụy, phổi, hoặc ruột - những bộ phận không gây ảnh hưởng đến chức năng sống của họ. Còn trường hợp người hiến đã qua đời, mọi bộ phận trên cơ thể đều có thể sử dụng, miễn là phù hợp.
Với bệnh nhân ung thư, về cơ bản thì không phù hợp để trở thành đối tượng hiến tạng sống. Tuy nhiên các bác sĩ cũng sẽ phải đánh giá từng trường hợp: phần tạng hiến có chịu ảnh hưởng từ quá trình điều trị, tình trạng sức khỏe của người hiến liệu có đủ để tiếp tục sống sót sau khi hiến tạng... Quá trình đánh giá sẽ còn khắt khe hơn trong trường hợp bệnh nhân ung thư đã chết: về loại ung thư, bộ phận đã di căn, bộ phận có khả năng đã di căn...
Về cơ bản thì bệnh nhân ung thư không phù hợp để trở thành đối tượng hiến tạng sống.
Xét cho cùng, có thể thấy tạng của bệnh nhân ung thư vẫn có thể sử dụng trong nhiều trường hợp.
Liệu người lớn có thể hiến tặng tim cho trẻ con?
Đây thực ra là một câu hỏi tương đối phức tạp. Theo Hari R. Mallidi, bác sĩ của bệnh viện Brigham (Mỹ), câu chuyện nằm ở vấn đề kích cỡ. Đa số các ca ghép, cơ thể của một đứa trẻ là quá nhỏ để chấp nhận tạng hiến từ người lớn và trẻ vị thành niên. Chỉ khi đứa trẻ phát triển trước so với tuổi và tạng hiến có kích cỡ nhỏ, việc ghép mới có khả năng xảy ra.
Câu chuyện hiến tạng cũng phải tuân theo rất nhiều tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Theo Jeffrey A. Sadowsky - bác sĩ tư vấn cho hệ thống y tế phi lợi nhuận Orlando Health của Hoa Kỳ thì trước khi ghép, đội ngũ bác sĩ phải xem xét nhiều yếu tố tương đồng: nhóm máu, thứ tự danh sách ghép, hệ miễn dịch của bệnh nhân, và đặc biệt về vấn đề người hiến là trẻ con hay người lớn.
Trong đó, câu chuyện người lớn hay trẻ em là khó khăn nhất. Ca phẫu thuật cho một đứa trẻ sẽ có tỉ lệ thành công cao hơn nếu tạng ghép là từ một đứa trẻ khác. Điều này khiến cho lựa chọn khả thi bị bó hẹp, bởi đa số tạng hiến là từ người trưởng thành.
Người lớn hiến tim hoặc phổi cho trẻ em rất hiếm khi xảy ra.
Cũng như Mallidi, bác sĩ Sadowsky cho biết có những trường hợp nội tạng của người lớn có thể ghép cho trẻ em, như thận hoặc một phần gan (khoảng 20% vì gan có thể tái tạo và tiếp tục phát triển qua thời gian). Có điều tim và phổi, chuyện "khớp" về kích cỡ là cực kỳ cần thiết, thế nên các ca ghép tạng liên quan đến 2 bộ phận này rất hiếm khi xảy ra giữa người lớn và trẻ em. Đó là chưa tính đến vấn đề giới tính - nam giới thường sẽ có trái tim lớn hơn, nên tỉ lệ khớp cũng sẽ càng khó hơn.
Nhưng hiếm không có nghĩa là không có, rủi ro cao hơn không có nghĩa là không thể. Trên thế giới, đã có một vài trường hợp bệnh nhân là trẻ em nhận được tim hiến tặng của người lớn. Ngay cả ở Việt Nam cũng từng thành công, như trường hợp của bệnh nhi Nguyễn Thành Đạt (10 tuổi) nhận được trái tim của bệnh nhân u gan 34 tuổi vào năm 2017, hay bé gái Hà Ngọc Chi (cũng 10 tuổi) được cấy ghép trái tim của một người đàn ông 37 tuổi.