Người Ai Cập cổ đại có thể dựa vào một hầm thẳng đứng chứa đầy nước cùng với mạng lưới kênh dẫn nước và cấu trúc lọc để xây dựng kim tự tháp bậc thang Djoser 4.500 năm trước.
Kim tự tháp bậc thang Djoser. (Ảnh: Alamy)
Quá trình xây dựng kim tự tháp lâu đời nhất của Ai Cập cổ đại có thể tận dụng một thang thủy lực có sức nâng 50 - 100 tấn đá một lúc, New Scientist hôm 25/7 đưa tin. Các nhà nghiên cứu đưa ra kết luận dựa trên thực tế kim tự tháp bậc thang Djoser xây dựng cách đây 4.500 để chôn cất pharaoh trong nghĩa trang Saqqara ở gần hai kênh đào khô cạn, có thể từng là đường thủy. Những kênh đào này có thể cung cấp nước mưa và nước sông Nile cho công trường xây kim tự tháp. Tại đó, một hầm thẳng đứng nằm ở trung tâm có thể bị ngập và tháo nước nhiều lần để nâng và hạ thang gỗ nổi.
"Chúng tôi cho rằng đá được vận chuyển tới kim tự tháp bằng thang thủy lực sau khi nâng lên trong hầm", Xavier Landreau ở Paleotechnic, một viện nghiên cứu khảo cổ tư nhân tại Pháp, cho biết.
Landreau và đồng nghiệp phân tích các đặc điểm thủy văn và địa chất của khu vực để chứng minh nó có thể sử dụng 4 - 54 triệu m3 nước trong 20 - 30 năm xây kim tự tháp. Nước có thể chảy qua một buồng khép kín hình chữ nhật gần đó gọi là Gisr el-Mudir để lọc đá mạt trước khi đổ vào Rãnh sâu, kênh dẫn khổng lồ dài 410m gần địa điểm kim tự tháp bậc thang. Kênh dẫn đó có thể đại diện cho bể chứa đồ sộ dưới lòng đất với vài khoang, bao gồm một khoang nằm thẳng hàng với hầm trung tâm bên trong kim tự tháp, theo Guillaume Piton ở Đại học Grenoble Alpes tại Pháp, đồng tác giả nghiên cứu.
Hầm thẳng đứng chạy dọc trung tâm kim tự tháp Djoser. (Ảnh: Paleotechnic).
Ý tưởng có nhiều nước ở khu vực kim tự tháp bậc thang vào thời cổ đại được ủng hộ bởi một số nghiên cứu trước đây, theo nhà nghiên cứu Judith Bunbury ở Đại học Cambridge. Nhưng bà nhấn mạnh chưa có bằng chứng liên liên quan đến công nghệ thang thủy lực. "Nếu cách diễn giải của họ đúng, thật bất ngờ khi hệ thống đó không tiếp tục được sử dụng ở nơi khác và không có hình vẽ nào về hệ thống như vậy, khi mà nhiều giải pháp kỹ thuật và quá trình khác được ghi chép sống động qua tranh vẽ trên tường", Bunbury nói.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng không đề cập tới việc kim tự tháp bậc thang là một công trình thử nghiệm tăng dần về chiều cao và diện tích trong quá trình xây dựng. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng nên kiểm tra giả thuyết tương tự về việc xây dựng các công trình khác ngoài kim tự tháp bậc thang. Khám phá hầm ẩn bên trong những kim tự tháp này có thể là phương hướng nghiên cứu đầy hứa hẹn, theo Piton.