Các nhà khoa học tiết lộ những yếu tố đằng sau các vùng nhiễu động khiến máy bay Singapore Airlines (SIA) và Qatar Airways gặp nạn.
Tình trạng nhiễu động nghiêm trọng được cho là nguyên nhân dẫn đến sự cố chết người và khiến hàng chục người bị thương trên chuyến bay số hiệu SQ321 của SIA hôm 21-5, cũng như nhiều người bị thương trên chuyến bay số hiệu QF17 của Qatar Airways ngày 26-5.
Những khu vực nào dễ gặp nhiễu động?
Hình ảnh từ bên trong máy bay gặp nhiễu động của SIA - (Ảnh: X).
Trao đổi với The Guardian, TS Guido Carim Jr, người đứng đầu Trường Hàng không Griffith thuộc Đại học Griffith (Mỹ), cho biết nhiễu động dễ xảy ra nhất trên các ngọn núi cao, đại dương, đường xích đạo và khi đi vào các luồng phản lực.
Tuy nhiên, nhiễu động "trời trong" (CAT) - thường do sự thay đổi hướng gió rất đột ngột - có thể xảy ra ở bất cứ đâu và bất cứ lúc nào.
Đó là dạng nhiễu động mà các nhà điều tra nghi ngờ SIA gặp phải.
TS Carim, người đồng thời là cựu phi công, cho rằng các yếu tố cực kỳ phức tạp tương tác với nhau để tạo ra sự nhiễu động, như cháy rừng.
Công nghệ radar để phát hiện nhiễu động đang được cải thiện song hiện nay, phi công vẫn không thể dự đoán hoàn toàn chính xác hiện tượng này sẽ xảy ra ở đâu và khi nào.
Độ ẩm và nhiệt độ cao có xu hướng làm cho nhiễu loạn mạnh hơn. Vì vậy, các đường bay như từ thủ đô London - Anh đến TP New York - Mỹ trong những tháng mùa hè có thể sẽ "gập ghềnh" hơn so với bay cùng tuyến đường vào tháng 12.
Chiếc Boeing 787 Dreamliner của Qatar Airways đang thực hiện chuyến bay QF17 từ Doha đến Dublin thì gặp nhiễu động trên vùng trời Thổ Nhĩ Kỳ - (Ảnh: X).
Những đường bay hay có nhiễu động nhất thế giới
Thang dự báo nhiễu động của Turbli Thụy Điển sử dụng dữ liệu từ Cơ quan Khí quyển và đại dương quốc gia (NOAA) của Mỹ và Văn phòng Khí tượng Vương quốc Anh, đã điểm qua top các đường bay hỗn loạn nhất thế giới năm 2023.
Đó là Santiago (Chile) đến Santa Cruz (Bolivia); Almaty (Kazakhstan) đến Bishkek (Kyrgyzstan); Lan Châu đến Thành Đô (Trung Quốc); Chubu đến Sendai (Nhật Bản); Milan (Ý) đến Geneva (Thụy Sĩ); Milan đến Zurich (Thụy Sĩ).
Theo trang này, các quốc gia hay có nhiễu động nhất có chuyến bay trên không vào tháng 4 là Polynesia thuộc Pháp, Fiji, Pakistan, Namibia và Uruguay.
Trong khi đó, Nam Thái Bình Dương là vùng biển dẫn đầu thế giới về nhiễu động.
Số liệu của Cục An toàn Giao thông Úc cho thấy trên toàn cầu vào năm 2023 có 3.047 sự cố máy bay thương mại. Trong số đó, 236 vụ là do thời tiết. Từ đầu năm 2024 đến nay, đã xảy ra 790 sự cố máy bay thương mại, trong đó có 52 vụ do thời tiết.
Có mối liên hệ nào giữa sự cố của Qatar Airways và SIA không?
Nhà khí tượng học Milton Speer từ Đại học Công nghệ Sydney (Úc) cho biết QF17 và SQ321 cách nhau hàng ngàn km khi gặp nhiễu động nghiêm trọng và không có dấu hiệu của hiện tượng khí quyển hoặc khí tượng rõ ràng nào kết nối hai trường hợp.
Ông Speer cũng nói chuyện với các phi công đã bay ở cả hai khu vực trong những ngày gần đây và được thông báo rằng họ “không thấy gì bất thường”.
Tuy nhiên, vẫn có một mối liên quan. Sự xuất hiện các vùng nhiễu động đang tăng tăng 55% trong khoảng thời gian từ năm 1979 đến 2020 và dự báo sẽ còn tiếp tục tăng. Cuộc khủng hoảng khí hậu được cho là một trong các nguyên nhân.
Các chuyên gia và người làm trong ngành hàng không cho rằng thắt dây an toàn trong các khu vực dễ gặp nhiễu động và thậm chí là suốt chuyến bay là cách để giữ an toàn.