Các nhà cổ sinh vật học đã kiểm tra vỏ não của hai loài daspletosaurs và rất ngạc nhiên khi phát hiện ra sự khác biệt đáng kể giữa chúng.
Trước đó, không có nhiều thông tin về Daspletosaurus, một loài động vật chân thú vào cuối kỷ Phấn trắng phát triển mạnh trong các khu rừng ở Bắc Mỹ cách đây 75 triệu năm. Cho đến mới đây, các nhà cổ sinh vật học đã làm sáng tỏ một trong những bí ẩn của loài vật này bằng cách chụp CT hai trong số các vỏ não khủng long để tái tạo kỹ thuật số bộ não và các cấu trúc lân cận.
Một bộ xương khủng long Daspletosaurus tại Bảo tàng Thiên nhiên Canada.
Daspletosaurus là loài khủng long ăn thịt được mô tả lần đầu tiên vào năm 1970, đó là một loài khủng long bạo chúa, có nghĩa là nó thuộc họ Tyrannosauridae, nhóm bao gồm Tarbosaurus, Albertosaurus và tất nhiên là Tyrannosaurus rex, trong số những loài săn mồi đáng sợ tương tự khác.
Nhóm nghiên cứu đã xem xét hai hộp sọ của Daspletosaurus. Trong đó, một chiếc được tìm thấy gần sông Red Deer của Alberta, Canada vào năm 1921 và một chiếc khác được đào gần sông Milk của tỉnh vào đầu thiên niên kỷ.
Hai mẫu vật cách nhau khoảng 2 triệu năm. Với hơn 70 triệu năm tuổi, chúng quá cổ để bất kỳ mô mềm nào vẫn còn nguyên vẹn. Nhưng chụp CT không chỉ tuyệt vời để quan sát không xâm lấn vào các cấu trúc phức tạp như não mà chúng thậm chí có thể hữu ích khi não đã biến mất từ lâu.
Trong trường hợp này, nhóm nghiên cứu đã có thể vạch ra một số cấu trúc ẩn khác trong hai hộp sọ giúp cung cấp cái nhìn thoáng qua về cách các loài khủng long cảm nhận được môi trường của chúng.
Công trình nghiên cứu đã được công bố trên Tạp chí Khoa học Trái đất của Canada, tuyên bố tìm thấy sự khác biệt giữa vỏ não của các loài động vật, cho thấy rằng hộp sọ của khủng long bạo chúa có thể có nhiều biến thể hơn so với suy nghĩ trước đây.
"So với các cấu trúc giải phẫu khác chịu ảnh hưởng của chọn lọc tự nhiên, não là một cơ quan rất bảo thủ, các xương xung quanh nó cũng được coi là ít thay đổi", Tetsuto Miyashita, nhà cổ sinh vật học tại Bảo tàng Thiên nhiên Canada và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.
Miyashita giải thích thêm: "Điều này từng được cho là đúng với loài khủng long, nhưng vì chúng ta chỉ tiếp cận với rất ít vỏ não, nên gần đây mới phát hiện ra ở loài khủng long bạo chúa vỏ não thực sự khác nhau rất nhiều giữa các loài, hoặc thậm chí trong một loài".
Sơ đồ một số cấu trúc bên trong trong não của một con Daspletosaur.
Đó là một điểm nhấn lớn so với nghiên cứu mới. Dựa trên hình dạng của hai hộp sọ và cấu trúc tai, vỏ não và kích thước tương ứng của chúng, các loài động vật có thể đại diện cho hai loài riêng biệt, đây là loài đầu tiên dành cho loài daspletosaurs. Vỏ não là phần cụ thể của hộp sọ chứa não; do đó, nó cung cấp những hiểu biết độc đáo về cách thức hoạt động của các dây thần kinh và giác quan của khủng long.
Trong bài báo, các nhà nghiên cứu mô tả Daspletosaurus (cụ thể là Daspletosaurus torosus) là một phân loại dự phòng cho các loài khủng long bạo chúa từ miền tây Bắc Mỹ mà rõ ràng không phải là một loài động vật như Albertosaurus hay T. rex. Kết quả được đưa ra đó là Daspletosaurs xuất hiện trên một vùng lục địa "rộng bất thường".
Miyashita và các đồng nghiệp của ông đã dành hàng trăm giờ để quét không gian bên trong hai hóa thạch, vốn thuộc về động vật sống vào cuối kỷ Phấn trắng. Với một cái nhìn độc đáo trong đầu của chúng, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy các kênh lưu trữ các bó dây thần kinh kết nối với mắt của khủng long. Họ cũng phát hiện các túi khí, một đặc điểm phổ biến ở động vật chân thú và các loài chim hiện đại, trong nhiều xương của não.
"Các hốc bên trong xương không chỉ làm cho hộp sọ khổng lồ nhẹ hơn mà còn liên quan đến vùng giữa của tai. Các khoang có lẽ đã giúp khuếch đại âm thanh và hỗ trợ hệ thống giao tiếp với tai trái và phải, cho phép não xác định nơi phát ra âm thanh", Ariana Paulina Carabajal, nhà cổ sinh vật học chuyên về vỏ não khủng long tại Đại học Quốc gia Comahue thông tin.
Mặc dù cả hai hóa thạch đều có những đặc điểm này, nhưng chúng rất khác nhau. Một trong những mẫu vật có các xoang trông độc đáo và một số đặc điểm bên trong gợi nhớ đến các loài khủng long bạo chúa khác như Gorgosaurus và Bistahieversor.
Miyashita cho biết công việc này chỉ là bước đầu tiên trong việc phân tách các mẫu vật khủng long được cho là một loài duy nhất, Daspletosaurus torosus. Trong thời gian tới, nhóm nghiên cứu sẽ kiểm tra phần còn lại cơ thể của loài Daspletosaurus mới được phát hiện gần đây để làm rõ hơn.