Cá piranha, được biết đến với biệt danh "sói nước", là một loài cá nước ngọt ăn thịt sống chủ yếu trong các con sông và hồ thuộc lưu vực sông Amazon.
Với hàm răng sắc nhọn và tính cách hung hãn, cá piranha luôn là nỗi kinh hoàng của các loài động vật khác cũng như con người. Tuy nhiên, mặc dù hung dữ và nguy hiểm, cá piranha vẫn không thể phát triển tràn ngập khắp Amazon. Nguyên nhân của hiện tượng này có thể được lý giải qua nhiều khía cạnh khác nhau, từ môi trường sống, tính cách của loài cá này cho đến sự cạnh tranh và sự tồn tại của các loài đối thủ khác trong cùng hệ sinh thái.
Sông Amazon, nơi được mệnh danh là "lá phổi xanh" của Trái đất, ẩn chứa vô số điều kỳ diệu và bí ẩn. Nổi tiếng trong số đó là những kẻ săn mồi hung dữ, và cá piranha là một cái tên không thể bỏ qua. Với hàm răng sắc nhọn và bản tính hung hãn, piranha được miêu tả như những "sát thủ" dưới nước, gieo rắc nỗi khiếp sợ cho con mồi.
1. Cá piranha: Khả năng và đặc điểm
Piranha, hay còn gọi là cá đao bụng đỏ, là loài cá piranha hung hãn nhất đối với con người. Chúng sở hữu hàm răng sắc nhọn như dao cạo, được xếp thành hai hàng dày đặc, mỗi hàng có tới 30 chiếc. Lực cắn của piranha có thể lên tới 350 psi, gấp 3 lần so với con người, giúp chúng dễ dàng xé nát con mồi.
Loài cá này còn có khứu giác cực kỳ nhạy bén, giúp chúng phát hiện mùi máu từ xa, thậm chí là từ một giọt máu nhỏ hòa tan trong 1000 lít nước. Khi phát hiện mùi máu, piranha sẽ tập trung thành đàn và tấn công con mồi một cách hung hãn.
Ở lưu vực sông Amazon, người dân địa phương phải học cách hành động thận trọng khi phải đối mặt với cá piranha. Ví dụ, nếu những người chăn nuôi đi chăn gia súc và gặp sông hồ có cá piranha, họ sẽ lùa một con bò ốm xuống sông để dụ cá piranha đi chỗ khác trước khi vượt sông an toàn.
Khi đi theo bầy đàn, piranha trở nên hung dữ và dũng cảm hơn.
Piranha là loài động vật có tính xã hội cao, thường sống theo bầy đàn lên tới hàng trăm con. Khi đi theo bầy đàn, piranha trở nên hung dữ và dũng cảm hơn, phối hợp tấn công con mồi một cách hiệu quả, áp đảo con mồi bằng số lượng.
2. Tại sao cá piranha không thể thống trị sông Amazon?
Mặc dù cá piranha có nhiều đặc điểm hung dữ, chúng vẫn không thể thống trị lưu vực sông Amazon. Điều này chủ yếu là do những hạn chế về bản thân chúng cũng như sự hiện diện của các đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ trong hệ sinh thái.
Hạn chế của cá piranha
Mặc dù cá piranha có hàm răng sắc nhọn và lực cắn mạnh, chúng vẫn có những điểm yếu riêng. Một trong những khuyết điểm của cá piranha là chúng chủ yếu đóng vai trò ăn xác thối. Ngoài việc săn mồi một số loài cá, cua, côn trùng và đôi khi là chim, ếch và thằn lằn, cá piranha chủ yếu săn mồi những sinh vật già, yếu, bệnh tật và tàn tật.
Cá piranha không phải là loài cá háu ăn. Nếu chúng no nê, chúng sẽ không muốn để ý đến con mồi và sẽ trốn sang một bên. Thêm vào đó, mặc dù cá piranha trông hung dữ nhưng thực chất chúng là những kẻ hèn nhát, đặc biệt là khi chúng sống một mình. Khi xuất hiện theo nhóm, chúng mới thực sự trở nên nguy hiểm.
Piranha là loài ăn xác thối, chủ yếu săn mồi cá, cua, côn trùng, chim, ếch.
Tuy nhiên, trong những trường hợp hiếm hoi, piranha cũng có thể tấn công con người, đặc biệt là khi con người bị thương chảy máu.
Sự cạnh tranh trong hệ sinh thái
Lưu vực sông Amazon không phải là nơi yên bình, và cá piranha phải đối mặt với nhiều đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ. Một trong những đối thủ của cá piranha là lươn điện. Lươn điện có thể phóng ra điện áp từ 300 đến 650 volt, và có thể phóng ra hơn 800 volt trong một số trường hợp. Những đòn tấn công liên tục của lươn điện có thể giết chết một con bò, và chúng đã được chứng minh là có thể giết chết cá piranha.
Các loài cá khác như cá trê gai, loài cá nước ngọt rất giỏi sử dụng những chiếc gai nhọn của mình, cũng là những đối thủ đáng gờm của cá piranha. Ngoài ra, còn có cá sấu và nhiều loài động vật khác có thể tấn công và ăn thịt cá piranha.
Dù hung dữ nhưng số lượng trường hợp cá piranha làm tổn thương con người là rất ít.
Amazon là nơi sinh sống của vô số loài động vật ăn thịt khác, tạo nên sự cân bằng sinh thái. Piranha chỉ là một phần trong chuỗi thức ăn, không thể thống trị hoàn toàn hệ sinh thái. Piranha phải đối mặt với nhiều kẻ thù lớn và mạnh hơn như cá sấu, rái cá, lươn điện,... Những kẻ thù này có thể dễ dàng tiêu diệt piranha, hạn chế số lượng của chúng.
Mặc dù cá piranha rất nguy hiểm và hung dữ, chúng vẫn không thể phát triển tràn ngập khắp lưu vực sông Amazon. Sự hiện diện của nhiều đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ và những hạn chế về tính cách và tập tính ăn uống của chúng đã khiến cá piranha không thể thống trị hệ sinh thái này.
Cá piranha chỉ đứng thứ 4 trong danh sách những sát thủ được công nhận của sông Amazon. Đứng đầu danh sách này phải kể đến cá trê gai, một loài cá nước ngọt rất giỏi sử dụng những chiếc gai nhọn của mình.
Mặc dù cá piranha rất nguy hiểm, số lượng trường hợp cá piranha làm tổn thương con người là rất ít. Miễn là bạn không bị thương và bơi ở vùng nước có cá piranha, chúng thường sẽ không tấn công bạn. Thêm vào đó, cá piranha chỉ có thể sống ở những vùng nhiệt đới có nhiệt độ trên 20 độ C quanh năm, do đó, chúng không thể sinh sống ở nhiều nơi trên thế giới.