Bạn đang là người hung hãn, bỗng dưng lại muốn trở nên hiền lành. Bạn vốn nhút nhát và rất muốn mình thành người năng động? Điều này có thể trở thành sự thật tại các trung tâm “thẩm mỹ dược học tâm lý”.
Chúng ta lâu nay vẫn quan niệm “cha mẹ sinh con, trời sinh tính”, và tính cách đã định hình thì không thể nào thay đổi được. Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học càng ngày càng làm rõ một điều: Trong tương lai không xa, các nhà khoa học sẽ hoàn thành bản danh mục đầy đủ những hóa chất giúp thay đổi cá tính, “làm đẹp” nhân cách.
“Lĩnh vực nghiên cứu thuốc thay đổi tính cách đang ở bên bờ một cuộc cách mạng” - nhà tâm lý Stuart Yudofsky thuộc Đại học Baylor (Mỹ) nhận xét. Cuộc cách mạng này được thúc đẩy bởi 3 tiến bộ:
Những khám phá về serotonin - một hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh, đóng vai trò kiểm soát tính khí của con người - và những hóa chất khác trong não như noradrenalin, dopamin... Công trình nghiên cứu các hóa chất này được bắt đầu từ thập niên 1940, đã dẫn đến việc chế tạo ra lithium, valium và những loại thuốc tác động lên tinh thần khác. Chúng giúp sửa lại sự mất cân bằng hóa chất, nguyên nhân gây ra các căn bệnh tinh thần.
Lập được bản đồ não: Các nhà khoa học đã chỉ rõ các trung tâm cảm xúc của não và biết được khu vực nào sẽ hoạt động khi con người tư duy hoặc mang một tâm trạng nào đó.
Nhận biết được nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh lưu thông trong các mạch đặc biệt của não. Theo tiến sĩ Robert Cloninger, bác sĩ tâm thần và nhà di truyền học thuộc Đại học Tổng hợp Louis, tính khí mỗi người đều liên quan đến nồng độ tín hiệu nơron được xác định. Ví dụ điển hình: Nếu chất dẫn truyền thần kinh dopamin tập trung quá nhiều ở các trung tâm cảm xúc của não, bạn dễ mắc chứng nghi ngờ quá đáng. Những cá nhân có nồng độ dopamin trong não vượt trội thường có tham vọng lớn, mạnh mẽ và cương quyết.
Nếu nâng cao nồng độ serotonin thì có thể hạn chế tính hung hãn của đàn ông. Thế nhưng nồng độ serotonin cao thái quá sẽ dẫn đến tính hèn nhát và thiếu tự tin...
Dược chất làm thay đổi tính khí
Cải thiện tính hung hãn: Tiến sĩ Victor Reus thuộc Đại học tổng hợp California (Mỹ) khẳng định, những người thường ngày tỏ ra hung hãn và thù nghịch với môi trường có nồng độ serotonin trong não thấp hơn bình thường. Chỉ cần cho họ uống liều thuốc gọi là “sự lựa chọn ngược chiều”, tính khí sẽ thay đổi hẳn.
Trong nghiên cứu của mình, tiến sĩ Reus đã sử dụng paxil và một số thuốc khác có tác dụng tương tự (như prozac hoặc fevrin). Đây là các thuốc chống trầm cảm, còn gọi là nhóm ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc. Do tác động của thuốc lên serotonin mà tính khí của người sử dụng được cải thiện đáng kể.
Chữa tính hay xấu hổ: Theo các nhà khoa học, trong não người hay xấu hổ bẩm sinh thường có quá nhiều chất dẫn truyền thần kinh norepinephrine. Còn ở những người hay xấu hổ do kinh nghiệm sống, chất dopamin được cung cấp quá nhiều trong buồng kiểm soát cảm xúc của não, nhưng lại bị thiếu trong vỏ não. Bác sĩ tâm lý Donald Klein thuộc Trung tâm y khoa Columbia (Mỹ) đã kê toa thuốc nadil cho những người muốn chữa tính hay xấu hổ. Kết quả: Tính này được cải thiện sau 6 tuần.
Chữa chứng bốc đồng và sự ám ảnh: Gần như ai trong chúng ta cũng từng có lúc bốc đồng khi đi mua sắm. Chứng bốc đồng vẫn thường làm ta hối tiếc sau đó. Vấn đề trở thành nghiêm trọng khi sự bốc đồng biến thành căn bệnh mà người chịu đựng nó không thể lường hết các hệ quả xấu. Các bác sĩ tâm lý cho rằng sự thiếu setoronin trong các thùy não trước và hệ thống limbic của não - nơi phát sinh cảm xúc - là nguyên nhân của bệnh.
Nếu những người bốc đồng ít khi nghĩ đến hệ quả hành động của họ thì những người mắc chứng ám ảnh lại nghĩ đến nó quá nhiều. Họ có thể làm đi làm lại hàng chục lần mà vẫn chưa an tâm và khi nào cũng mang các mối lo trong lòng. Thuốc trấn an prozac với một liều lượng thích hợp có thể giúp cân bằng setoronin, giảm bớt triệu chứng này.
Chữa lo âu và thiếu tập trung: Lo âu là bản tính của con người từ thời hồng hoang. Nhưng chứng lo âu kinh niên thì lại giống như chiếc máy chỉ được mở mà không được tắt. Nguyên nhân thường là thiếu norepinephrine. Đó là trường hợp của Sally Jackson. Chị thường cảm thấy thiếu tập trung nên đã được các “chuyên gia thẩm mỹ tính cách” kê đơn thuốc ritalin để tìm lại khả năng này. Ritalin là chất kích thích giúp tăng lượng norepinephrine trong não.
Gần đây, các nhà nghiên cứu Mỹ đã khám ra loại thuốc cải thiện được ký ức, chữa trị tính hay hổ thẹn hay một loại thuốc khác gọi là dexférfluramine giúp loại bỏ sự bứt rứt... Điều này cho thấy, càng ngày danh mục các loại thuốc làm thay đổi tính khí càng trở nên phong phú.
Một số nhà khoa học cho rằng dùng thuốc là phương pháp không đáng tin cậy bởi nồng độ tín hiệu nơ-ron trong cơ thể không ổn định. Nó thay đổi trong ngày cùng với nhịp thời gian cũng như do ảnh hưởng của stress. Với cùng một người, nghiên cứu này có thể cho thấy đó là nhân vật quá hiếu chiến, nhưng nghiên cứu khác lại cho rằng người ấy ít năng động.
Thế nhưng những người ủng hộ công nghệ thẩm mỹ dược học tâm lý vẫn quả quyết rằng, dược phẩm sẽ ngày càng định hướng vào mục tiêu cải thiện tính khí, cảm xúc cho con người thay vì chữa trị bệnh. Theo tiến sĩ Jerome Kagan thuộc đại học Tổng hợp Harvard, trong tương lai, tâm thần học sẽ bị chi phối bởi nền dược học: con người sẽ gõ cửa các bác sĩ với yêu cầu thay đổi tính cách nhiều hơn là để chữa bệnh.