Các nhà khoa học thuộc Laboratoire de Neurobiologie des Processus Adaptatifs (CNRS/Université Pierre et Marie Curie) đã chỉ ra rằng não bị chấn thương có thể được phục hồi bằng cách tạo ra một số lượng nhỏ những dây thần kinh mới được gắn kết chính xác, hơn là tạo ra một lượng lớn những kết nối không rõ ràng. Cuộc kiểm tra hành vi đã chứng minh việc tái tạo dây thần kinh này cũng có thể phục hồi các chức năng não bị hư hại.
Chấn thương não ở người lớn có thể gây ra tổn hại về nhận thức và cơ thể trong một thời gian dài và không thể chữa được. Tuy nhiên, những chức năng thần kinh vận động và không gian có thể được phục hồi nếu những nơ-ron bị chấn thương được kích thích để tạo nên những dây thần kinh mới. Những mạch thần kinh này phát triển một cách tự nhiên sau thương tổn não ở trẻ nhỏ.
Các nhà nghiên cứu trước đó đã chứng minh rằng – dựa trên những chấn thương đến hướng thần kinh nối với cuống của tiểu não(1) – sự tái tạo dây thần kinh ở người trưởng thành còn trẻ giống với những gì quan sát được ở trẻ sơ sinh. Sự phục hồi có thể tạo ra bằng cách xử lý tiểu não bị tổn thương với một peptit(2) gọi là yếu tố hướng thần kinh có nguồn gốc từ não (BDNF), đóng vai trò trong việc phát triển và vận hành hiệu quả của hướng thần kinh này.
Trong trường hợp hiện tại, các nhà khoa học đã mở rộng mô hình trên và chỉ ra đầu của những sợi trục thần kinh tương tác với mạng lưới tế bào thần kinh không bị tổn thương để phục hồi những chức năng trước đây; ví dụ như sự vận động đồng bộ hóa và sự định hướng không gian. Kết quả này chứng minh mối tương quan giữa cải thiện về hành vi và sự tái tạo hệ thống thần kinh ở tiểu não. Vì vậy, một lượng nhỏ dây thần kinh được kết nối chính xác vẫn có khả năng phục hồi một số chức năng tinh vi như vận động thần kinh hay nhận thức.
Những kết quả này mở ra triển vọng mới đầy hứa hẹn và cho phép chúng ta sử dụng BDNF – đã được sử dụng trong thí nghiệm y tế về cách chữa trị tình trạng suy thoái thần kinh ví dụ như bệnh Parkinson – nhằm phục hồi não người sau thương tổn.
Mạch thần kinh mới (màu đỏ) liên lạc với tế bào Purkinje (màu xanh) cho phép khả năng phục hồi chức năng (Ảnh: Dixon Kirsty) |
Ghi chú:
1) Hướng thần kinh có nghĩa là hướng thần kinh sợi từ tiểu não đến tế bào Purkinje và có liên quan đến sự phối hợp trong vận động.
2) Một loại protein thường có trong não tham gia vào sự phát triển và vận hành của não.
Tham khảo: Melina L. Willson, Catriona McElnea, Jean Mariani, Ann M. Lohof, và Rachel M. Sherrard. BDNF làm tăng tái tạo hệ thống thần kinh homotypic olivocerebellar và liên quan đến khả năng vận động thần kinh và nhận thức. Tạp chí Brain ngày 1 tháng 4 năm 2008.