Julius Caesar là một nhà chính trị tài ba, người đưa ra hàng loạt quy tắc cải cách, đặt nền móng quan trọng cho sự chuyển đổi của Cộng hòa La Mã sang hệ thống chính trị mới là Đế chế La Mã. Nhưng trước hết, ông là một nhà chỉ huy quân sự xuất chúng.
Trận chiến Pharsalus
Một trong những trận chiến nổi tiếng nhất của ông là trận Pharsalus trong cuộc nội chiến La Mã. Đối thủ của Caesar là Pompey – đồng minh cũ và cũng là người nhận được sự ủng hộ của Viện nguyên lão. Trận chiến cho thấy tài bài binh bố trận của Caesar – người chiến thắng vẻ vang mặc dù bị áp đảo về quân số.
Pompey dàn lực lượng bộ binh đông đảo nhưng thiếu kinh nghiệm thành một đội hình dày phía trước. Ông cho rằng cách bố binh này sẽ giúp họ vững vàng hơn khi chiến đấu. Cánh phải của Pompey đứng bên bờ Sông Enipeus, vì vậy ông yên tâm hơn và cho kỵ binh đứng bên trái.
Pompey dự định tấn công bộ binh của Caesar vào phần trung tâm, sử dụng 7.000 kỵ binh để tiêu diệt tiền quân của Caesar, sau đó đi vòng ra sau để tấn công bộ binh.
Nhưng kế hoạch này không có tác dụng với Caesar, người dàn binh dày đặc ở cánh phải – nơi có nguy cơ cao bị tấn công – và đặt 5.000 bộ binh nấp đằng sau lớp kỵ binh phía trước.
Một trong những trận chiến nổi tiếng nhất của ông là trận Pharsalus chống lại Pompey. (Ảnh minh họa).
Trận chiến bắt đầu khi các bộ binh hai bên chiến đấu ở trung tâm. Vì số lượng đông, kỵ binh của Pompey áp đảo kỵ binh của Caesar và lao vào bộ binh phía sau. Khi kỵ binh của Pompey tản ra chiến đấu thành các đội nhỏ, Caesar nhận ra đây là cơ hội tấn công. Ông bất ngờ ra lệnh ném lao vào kẻ thù. Cuộc tấn công đột ngột làm cho kỵ binh Pompey bị thương và chạy tán loạn.
Điều này làm cho đội cung thủ và ném đá - lực lượng dễ bị tấn công - của Pompey bị hở. Caesar tiếp tục điều quân lên, khiến Pompey phải cử cả kỵ binh phía cánh trái sang chống đỡ.
Cuối cùng, sau khi Pompey đã dồn hết lực lượng và không còn quân dự trữ, Caesar tung đoàn quân cuối cùng vào trận và chiến thắng.
Nhờ tài chỉ huy, Caesar đã thắng trận dù bị áp đảo về quân số. (Ảnh minh họa).
Đây chỉ là một chiến thắng điển hình của Caesar – người được coi là một trong những nhà quân sự vĩ đại nhất lịch sử vì đã đặt nền móng cho Đế chế La Mã, theo History. Cuộc đời và cái chết đau đớn của ông từ lâu đã trở thành đề tài của nhiều tác phẩm văn học và phim ảnh.
Liên minh tam hùng
Julius Caesar sinh ra trong một gia đình nổi tiếng nhưng không giàu có ở La Mã vào năm 100 TCN. Đến tuổi trưởng thành, ông gia nhập quân đội, lên đường đến các vùng đất ở châu Á và Cilicia. Khi Sulla – nhà lãnh đạo tối cao của La Mã thời đó - qua đời, Caeser trở lại và bắt đầu sự nghiệp chính trị.
Vị trí của Caesar được củng cố vào năm 74 TCN khi ông tập hợp đội quân riêng và chiến đấu với Mithradates VI Eupator, vua Pontus, người tuyên chiến với La Mã.
Caesar bắt đầu làm việc với nhà chính trị nổi tiếng Pompey và ngay sau đó. Ông tiếp tục nắm giữ nhiều vị trí quan trọng khác trong chính quyền và giữ liên minh chặt chẽ với Pompey.
Đồng thời, Caesar cũng liên minh với Crassus - vị tướng kiêm chính chị gia La Mã thành công trong thời Sulla.
Tượng của Julius Caesar.
Caesar, Pompey và Crassus sau đó thành lập Liên minh tam hùng lần 1 nổi tiếng trong lịch sử La Mã, có vai trò tuy không chính thức nhưng rất lớn trong chính trị, theo Biography.
Dù Crassus và Pompey là đối thủ mạnh, Caesar đã thể hiện khả năng đàm phán tuyệt vời, chiếm được sự tin tưởng của họ. Ông thuyết phục họ tin rằng làm đồng minh sẽ phù hợp hơn làm đối thủ.
Với Caesar, Liên minh tam hùng lần 1 là nền tảng hoàn hảo cho tham vọng thống trị lớn hơn. Crassus – người giàu có nhất lịch sử La Mã – yêu cầu được hỗ trợ tài chính cho Caesar trong con đường “thăng tiến” của ông.
Nhà quân sự tài ba
Khởi điểm là nhà quân sự, Caesar không bao giờ quên sự quan trọng của các cuộc chinh phạt. Ông rời La Mã và đến Gaul (nay là Pháp và Bỉ) vào năm 58 TCN. Ông đánh bại những bộ lạc ở đây và bắt đầu đóng quân bảo vệ biên giới.
Khi các bộ lạc của Đức có ý định xâm lược Gaul, Caesar cho xây cầu qua sông Rhine, diễu quân để phô trương lực lượng. Nhưng sau đó, ông chỉ huy quân về và phá tan cây cầu. Phía Đức hiểu rõ thông điệp mà Caesar muốn gửi gắm và không bao giờ dám tấn công, theo trang Acient.eu.
Đến năm 52 TCN, ông chính thức đánh bại thủ lĩnh vùng Gaul và trở thành nhà cai trị nơi đây. Điều này cho phép Caesar xây dựng đội quân lớn hơn và bắt đầu thực hiện các hoạt động quân sự nhằm củng cố vị thế. Lúc đó, Caesar đã muốn trở thành một trong những lãnh đạo vĩ đại nhất của La Mã.
Theo trang Changing minds, Caesar có rất nhiều tố chất của người chỉ huy lỗi lạc. Ông luôn tỏ lòng tôn trọng quân đội của mình và rất giỏi giao tiếp với họ. Ông khuyến khích quân đội tự trang trí vũ khí cá nhân, điều khiến họ tự hào và nổi bật.
Tượng Ceasar đặt ở Rimini, nước Ý ngày nay.
Sử gia Suetonius từng nói rằng khi ra trận chiến, Caesar luôn là người đi đầu đoàn quân: "Ông luôn dẫn dắt đội quân, thường đi bộ hơn là ngồi trên ngựa”.
Ở tuổi 41, Caesar cũng là kiếm sĩ và kỵ binh khéo léo nhất, có sức chịu đựng đáng kinh ngạc.
Mặc dù rất công bằng với binh lính, Caesar tàn bạo không kém khi trừng phạt. Suetonius viết: "Ông đánh giá binh lính bằng hồ sơ chiến đấu, không phải bằng đạo đức hoặc địa vị xã hội. Mặc dù bỏ qua sai lầm của họ và không bao giờ đặt ra bất kỳ mức phạt nào, ông luôn cho những kẻ trốn tránh hay kẻ phản bội bị trừng phạt nặng”.
Caesar cũng rất tàn phẫn với kẻ địch. Ông từng đợi cho kẻ thù hết sạch nước uống và yêu cầu chặt tay những người sống sót.
Con đường thành “Hoàng đế”
Khi quyền lực và uy tín của Caesar tăng cao, Pompey trở nên ghen tị. Liên minh tam hùng lục đục, buộc phải tạm thời giải quyết xung đột vào năm 56 TCN, chia quyền lãnh đạo cho từng người ở các vùng đất riêng: Caesar tiếp tục làm chủ các vùng đất hiện tại trong 5 năm, Crassus có nhiệm kỳ 5 năm tại Syria và Pompey có nhiệm kì 5 năm ở Tây Ban Nha.
Tuy nhiên, 3 năm sau, Crassus bị giết khi ra trận ở Syria và liên minh tam hùng sụp đổ.
Pompey sau đó liên minh với giới quý tộc – những người coi Caesar là mối đe dọa quốc gia. Khi đó, Caesar nhận ra cuộc nội chiến với Pompey là không thể tránh khỏi.
Cuối cùng, quân đội của Pompey không thể sánh được với Caesar. Cuối năm 48 TCN, Caesar đẩy lùi Pompey ra khỏi La Mã và đuổi đến Ai Cập. Ở đó, Pompey bị giết, Caesar liên kết với nữ hoàng Ai Cập Cleopatra.
Với các chiến công hiển hách, khi trở lại La Mã, Caesar được tôn làm thủ lĩnh của La Mã và tôn làm Cha của Đất nước. Mặc dù nổi tiếng ngày nay với tên gọi Hoàng đế Ceasar, địa vị chính thức của ông thời đó nhà lãnh đạo tối cao.
Caesar được tôn làm nhà lãnh đạo tối cao của La Mã năm 44 TCN.
Caesar đưa ra hàng loạt quy tắc cải cách La Mã, đặt nền móng cho một hệ thống chính trị mới. Ông được cho là người đóng vai trò then chốt trong sự chuyển đổi từ Cộng hòa La Mã sang Đế chế La Mã:
- Ông giảm nợ và cải cách Viện nguyên lão bằng cách tăng quy mô và mở cửa đón chào dân thường.
- Ông sửa đổi lịch La Mã thành 365 ngày và tái cơ cấu chính quyền địa phương. Ông trao quyền công dân cho vài người nước ngoài. Là người khôn ngoan và nhân nhượng, Caesar thậm chí còn mời một số đối thủ cũ vào bộ máy chính quyền.
Cùng lúc, Caesar cũng rất cẩn trọng trong việc củng cố quyền lực. Ông đưa nhiều đồng minh vào Viện nguyên lão và yêu cầu nơi này thể hiện sự tôn trọng. Trong các cuộc họp hội đồng, ông phải là được phát biểu đầu tiên và đồng tiền La Mã có mặt của ông.
Vụ ám sát đầy đau đớn
Tranh minh hóa vụ ám sát của Ceasar.
Khi Caesar gia tăng cường quyền lực, ông bắt đầu bị một số thành viên trong Viện nguyên lão ghen tị và chống đối.
Ở tuổi 55, Caesar bị ám sát một cách tàn nhẫn. Hai nguyên lão đã đâm ông 23 nhát. Dũng cảm đến giây phút cuối cùng, Caesar nói: “Thà chết một lần còn hơn sống liên tục trong nỗi sợ cái chết”.
Những kẻ ám sát ông sau đó bị giết và Caesar trở thành nhân vật La Mã đầu tiên được thánh hóa. Viện nguyên lão ban cho ông danh hiệu "The Divine Julius” (tạm dịch Julius thần thánh) 2 năm sau đó.