Các di tích lich sử tại thành phố cổ Mtskheta

Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc Unesco đã công nhận Các di tích lich sử tại thành phố cổ Mtskheta của Gruzia là Di sản văn hóa thế giới năm 1994.

Thành phố cổ Mtskheta là một trong các thành phố cổ lâu đời nhất tại Gruzia. Thành phố nằm tại hợp lưu của hai sông Aragvi và Mt'k'vari, cách thủ đô Tbilisi khoảng 20 km về hướng đông bắc. Thành phố nằm trong địa phận tỉnh Kartli miền đông Gruzia. Hiện nay thành phố có khoảng 8.000 người là trung tâm hành chính vùng Mtskheta-Mtinaneti.

Các di tích lịch sử tại thành phố nằm trong quần thể được Unesco công nhận có niên đại trên 1000 năm trước công nguyên.
Theo dòng lịch sử thì thành phố cổ Mtskheta từng là thủ đô của của vương quốc Iberia Gruzia từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên tới tận thế kỷ thứ 5 sau Công nguyên. Thành phố này cũng là địa điểm kito giáo xuất hiện đầu tiên tại vương quốc và tôn giáo này đã chính thức trở thành quốc giáo năm 317. Cho đến ngày hôm nay thành phố cổ Mtskheta vẫn là trụ sở của Giáo hội Tông truyền Chính thống Gruzia.

Từ đầu thế kỷ thứ 6, vua Dachi I Ujarmeli ( người kế vị vua Vakhtang I Gorgasali) đã dời thủ đô từ thành phố cổ Mtskheta tới thành phố Tbilisi. Việc di chuyển thủ đô này được thực hiện theo di nguyện của cha ông. Mặc dù không còn là thủ đô nhưng thành phố này vẫn được dùng làm nơi tổ chức các lễ đăng quăng cũng như nơi chôn cất của nhiều vị vua Gruzia. Việc này được diễn ra trong suốt nhiều thế kỷ cho đến khi chấm dứt thời kỳ vương quyền vào thế kỷ thứ 19.

Các di tích lich sử tại thành phố cổ Mtskheta gồm nhiều công trình kiến trúc có giá trị lịch sử và mỹ thuật, trong đó phải kể đến Nhà thờ chính tòa Svetiskhoveli; Tu viện Jvari; Pháo đài Armaztsikhe; Vệ thành Armaztsikhe....

Nhà thờ chính tòa Svetiskhoveli được xây dựng từ thế kỷ thứ 11, còn tu viện Jvari được xây dựng từ thế kỷ thứ 6. Cả hai công trình này đều là những công trình kiến trúc có ý nghĩa quan trọng của nền kiến trúc Kito giáo tại Gruzia. Không chỉ có vậy hai công trình này có mang một ý nghĩa to lớn về mặt lịch sử trong việc phát triển nền kiến trúc trung cổ khắp vùng Caucasus. Các chữ viết được lưu giữ tại Nhà thờ chính tòa Svetiskhoveli và tu viện Jvari còn là cơ sở cho việc nghiên cứu về nguồn gốc hệ thống chữ cái của Gruzia cổ.

Pháo đài Armaztsikhe được xây dựng thừ thế kỷ thứ 3 trước công nguyên trong khi đó vệ thành Armaztsikhe được xây dựng từ thế kỷ thứ 1 trước công nguyên. Di tích cầu Pompey theo truyền thuyết do đội quân lê dương La Mã của Pompey the Great xây dựng trong thế kỷ thứ nhất trước công nguyên còn gọi với tên khác là vệ thành Armaztsikhe. Các di tích rời rạc của cung điện hoàng gia hiện nay còn lại ngôi mộ từ thế kỷ thứ nhất sau công nguyên, một nhà thờ nhỏ được xây dựng vào thế kỷ thứ 4 và tu viện Samtavro được xây dựng từ thế kỷ 11; pháo đài Bebris Tshikhe được xây dựng vào thế kỷ 14. Ngoài ra tòa nhà viện khảo cổ và khu vườn Mikheil Mamulashvili cũng là những công trình có giá trị nghệ thuật và lịch sử quan trọng tại thành phố cổ Mtskheta.

Các di tích lich sử tại thành phố cổ Mtskheta được Unesco công nhận theo tiêu chí (iii), (iv)

Tiêu chí (iii): Các di tích lich sử tại thành phố cổ Mtskheta là những công trình nghệ thuật văn hóa của vương quốc Iberia Gruzia hiện nay đã không còn tồn tại. Những công trình kiến trúc này đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của lịch sử kiến trúc cũng như văn hóa thời trung cổ tại Gruzia.

Tiêu chí (iv): Các di tích lich sử tại thành phố cổ Mtskheta còn là những công trình kiến trúc nổi bật của Kito giáo tại Gruzia. Nhà thờ chính tòa Svetiskhoveli và Tu viện Jvari có thể nói là những kiến trúc tôn giáo nổi bật của kiến trúc tôn giáo giáo hội thời trung cổ ở khu vực Caucasus, đại diện cho các giai đoạn khác nhau của sự phát triển nghệ thuật kiến trúc từ thế kỷ thứ 4 đến thế kỷ thứ 8.