Lõi Quỷ - lõi phóng xạ hạt nhân đã hại chết hai nhà khoa học

Một quả bom chết người dưới hình hài một khối cầu vô hại.

Kể từ khi bom nguyên tử trở thành thứ vũ khí hủy diệt đáng sợ nhất trong lịch sử nhân loại, thế giới này đã luôn sẵn sàng đối đầu với chiến tranh nguyên tử. Đây không phải là điều tốt, Albert Einstein vĩ đại tỏ lo ngại khi nhận định nếu diễn ra Thế chiến Thứ Tư, thì Thế chiến Thứ Năm sẽ diễn ra bởi vũ khí là gậy gộc và sỏi đá.

Khi việc phát triển vũ khí hạt nhân đang phát triển với những bước đầu, những lỗi lầm trong việc sản xuất và cất trữ được giấu rất kĩ. Nhưng một vài câu chuyện trong số đó vẫn tìm được đường ra bên ngoài.

Nước Mỹ đã thả xong hai quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản. Nước Nhật đầu hàng, Đức Quốc Xã thất bại, Trục Phát-xít sụp đổ, Thế chiến chấm dứt. Và vì thế, nước Mỹ không cần tới một quả bom nguyên tử nữa.

Thế nhưng các nhà khoa học tại Phòng Thí nghiệm Quốc gia Alamos đã chế tạo xong lõi plutonium thứ ba cho quả bom tiếp theo rồi. Họ đành phải giữ trách nhiệm bảo quản lõi plutonium này. Đó là một khối cầu là hợp kim từ plutonium và gallium, được đặt một cái tên đáng sợ là Lõi Quỷ - The Demon Core.

Trong một vụ nổ nguyên tử, lõi phóng xạ của quả bom sẽ lên tới mức cực điểm: sẽ diễn ra một chuỗi phản ứng hạt nhân tiếp diễn không ngừng mà không có gì ngăn lại. Khi vật chất nguyên tử lên tới mức siêu cực điểm, tốc độ phản ứng sẽ tăng cao. Các nhà khoa học Mỹ biết rằng họ đang làm việc với một thứ cực kì nguy hiểm, nhưng họ muốn hiểu rõ hơn về cái giới hạn mà các hạt đạt được khi chạm tới gần mức siêu cực điểm.

Ông Louis Slotin đứng cạnh một trong những quả bom nguyên tử đầu tiên.

Có một cách để đẩy Lõi Quỷ tới giới hạn, đó là để các hạt neutron đã phản ra lại dội lại vào cái lõi, khiến nó ngày càng trở nên bất ổn định. Họ xây một lớp phản neutron xung quanh cái lõi và theo dõi kĩ càng trạng thái của nó.

Lần đầu tiên có người tử vong trong tai nạn này, nước Nhật vẫn còn chưa ký quyết định đầu hàng. Ngày 21 tháng Tám năm 1945, nhà vật lý học Harry Daghlian đang một mình ở lại phòng thí nghiệm, dựng lên một bức tường phản neutron bằng những viên gạch được làm từ vonfram. Lúc ấy, trạng thái cái lõi đã rất bất ổn, và khi ông Daghlian đặt một viên vonfram lên trên cái lõi, phản ứng nguyên tử diễn ra cực mạnh, lên mức siêu cực điểm, ông Daghlian hứng lượng bức xạ đủ để gây tử vong. Ông tử vong 25 ngày sau đó.

Tái hiện lại thử nghiệm đã lấy đi mạng sống của Harry Daghlian.

Nhưng cái chết của ông Daghlian vẫn không làm chùn bước đội ngũ nghiên cứu. Chín tháng sau, các nhà khoa học tìm ra một cách nữa để đưa Cái lõi của Quỷ lên mức siêu cực điểm, họ hạ một mái vòm làm bằng beryllium lên cái lõi trên. Louis Slotin, một nhà vật lý học người Canada đã từng làm việc trong Dự án Manhattan, người đã làm thử nghiệm này rất nhiều lần rồi, đứng ra thực hiện.

Ông sẽ một tay cầm cái mái vòm kia, một tay cầm tua vít đỡ cái vòm để chỉ một lượng neutron phản lại vào trong cái lõi. Vào một ngày xấu trời tháng Năm năm 1946, ông trượt tay, cái nắp vòm đóng sập lại. Lõi Quỷ một lần nữa chạm tới hạn siêu cực điểm, phóng ra một bức xạ gamma vào người Slotin cùng 7 cộng sự khác trong phòng thí nghiệm.

Tái hiện lại thử nghiệm của ông Slotin.

Vào thời điểm diễn ra phản ứng, căn phòng đã sáng lên ánh sáng xanh. Đó là vì các hạt mang năng lượng lớn đang va vào những phân tử không khí, tạo ra những dòng năng lượng phát ánh sáng.

Bảy nhà khoa học trúng bức xạ đã sống sót, nhưng ông Slotin – người lúc đó đang đứng quá gần nguồn phóng xạ - đã tử vong 9 ngày sau đó. Cái chết thứ hai đã kết thúc dự án nghiên cứu nguy hiểm này.

Sau một thời gian lưu giữ, Lõi Quỷ được làm thành một thứ vũ khí khác. Và rồi sau này quân đội Mỹ đã cho nổ cái lõi này trong một buổi thử nghiệm hạt nhân.