Phân loại và vai trò hormone hạnh phúc

Những cảm xúc buồn vui không chỉ là kết quả của những tình huống trong cuộc sống thường ngày mà còn do nguồn chất dẫn truyền thần kinh (neurochemicals) do não bộ tự sản sinh ra làm cho chúng ta cảm nhận hết những cảm xúc, bao gồm cả: hạnh phúc và đang yêu.

Ai cũng nhận ra cuộc sống ngày hôm nay luôn bận rộn và chìm trong một lịch trình dày đặc, chính những điều đó dẫn đến sự mất cân bằng trong cơ thể. Nhiều nghiên cứu chỉ ra, trầm cảm không chỉ là “cảm giác không cảm thấy vui vẻ” mà chính là do sự mất cân bằng hormone hạnh phúc trong cơ thể.​

Vì thế, đến khi nào bạn bắt đầu nhận ra được sự quan trọng của những hormone hạnh phúc bên trong chúng ta, thì khi đó bạn càng nhanh hiểu ra rằng sự mất cân bằng không thể giải quyết một cách đơn giản là uống thuốc. Nên mục tiêu tiến tới thiết lập lối sống hạnh phúc và khỏe khoắn là rất cần thiết để cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh.

Các loại hormone hạnh phúc

Cơ thể con người sản sinh ra hàng trăm loại hóa chất khác nhau, và hầu hết chúng ta không xác định được hết chúng. Tuy nhiên, may mắn là chúng ta tìm ra được những thành phần hormone quan trọng của não bộ có thể điều khiển được sự hạnh phúc của mình.

1. Dopamine

Nói đến Dopamine, ngay cả những người không có nhiều kiến thức về hóa học hay về dược học chắc cũng đã có nghe nói về ‘dopamine’ – một hệ thống bị ảnh hưởng bởi các loại thuốc gây nghiện như methamphetamine hay cocaine.​

Thêm vào đó, dopamine có mối liên hệ với tính cách của một người. Nhiều bằng chứng cho thấy người hướng ngoại có chỉ số dopamine cao hơn người hướng nội. Đó là lý do tại sao người hướng ngoại đặt mục tiêu cao hơn và chịu va chạm hơn trong cuộc sống, trong khi những người hướng nội lại cẩn thận hơn, suy tính cẩn trọng trong những hành động của mình.

Dopamine được ví như là phần thưởng bên trong cơ thể bởi vì nó góp phần tìm kiếm những cảm giác hài lòng và những hành vi tìm kiếm những điều tích cực trong cuộc sống. Những suy nghĩ tích cực đó dẫn đến kết quả gia tăng lượng hormone dopamine trong não bộ.

2. Oxytocin

Hormone oxytoxin được xem như là một phần tử gắn kết. Hormone này hoạt động dựa trên sự trung thành và sự tin tưởng. Trên thực tế, nhiều nghiên cứu chỉ ra những cặp đôi không ở gần nhau sẽ suy giảm mức độ oxytoxin, điều này thúc đẩy sự gắn kết ở hai người.​

Chắc chắn rằng sẽ có sự tranh cãi bao nhiêu oxytoxin là đủ để tác động lên con người, nhưng những tác động của nó thì không phải tranh cãi. Nhiều nhà nghiên cứu cho đó là vasopressin (hormone tổng hợp dưới dạng tiền hormone peptide trong tế bào thần kinh ở vùng dưới đồi) gây ra sự gắn kết của nam giới, nhưng mấu chốt – tình cảm, sự tiếp xúc va chạm, thân mật là yếu tố chính dẫn đến những cảm xúc hạnh phúc.

Trong thế giới mạng xã hội như hiện nay, sự bận rộn ngăn cản cơ thể giải phóng oxytoxin, đó là lí do tại sao chúng ta nên duy trì mối quan hệ đối thoại trực tiếp và tạo sự gắn kết với những người xung quanh. Một việc làm đơn giản chỉ cần làm là dạo một vòng ở những nơi đông người là một cách tuyệt vời để duy trì sự giải phóng oxytocin.

3. Endorphin

Endorphin là hormone được công nhận rộng rãi nhất, nó được sản xuất từ vùng dưới đồi và tuyến yên. Endorphin có cũng có ý nghĩa là "móc-phin do cơ thể tự sản xuất" (móc-phin là chất gây nghiện có tác dụng giảm đau), nên endorphin thường được biết đến cái tên là "phần tử giảm đau".​

Như mọi người cũng biết, cơ thế chúng ta sản xuất ra endorphin khi chúng ta hoạt động thể chất mạnh, cực khoái hay khi quan hệ tình dục. Đó là lý do tại sao đời sống tình dục bình thường được khuyến khích – để giữ mức endorphin nằm ở mức cao.

Endorphin cũng có liên hệ với những người chạy bộ ở cường độ cao. Tuy nhiên, những nghiên cứu chỉ ra châm cứu cũng là một cách rất hay để kích thích giải phóng endorphin.

4. Serotonin

Serotonin ảnh hưởng đến cơ thể bằng nhiều cách. Liên hệ phổ biến nhất là mối quan hệ giữa sự tự tin với sự tin tưởng bản thân. Vì thế, nếu ai đó mong muốn gia tăng lượng serotonin tự nhiên trong cơ thể, người đó cần phải thử thách bản thân thường xuyên hơn.​

Ngoài ra, serotonin là một trong những thành phần quan trọng nhất để chống lại trầm cảm. Những loại thuốc chống trầm cảm nổi tiếng như Prozac và Lexapro được biết đến như ‘chất ức chế tái hấp thu Serotonin’ (Serotonin-Specific Reuptake Inhibitors), nó cũng giúp điều trị rối loạn hoảng sợ, lo lắng, đau mãn tính,…

5. Adrenaline

Khi mà bạn hỏi ai đó “adrenaline là cái gì?”, người ta sẽ hào hứng trả lời cho bạn nghe những điều liên quan đến ‘năng lượng’. Nó không sai – adrenaline được biết đến như là một phần tử năng lượng, làm gia tăng huyết áp và nhịp tim.​

Tăng adrenaline gây co thắt các mạch máu ít quan trọng, điều đó giúp lượng máu lưu thông qua những vùng cơ lớn tăng lên nhanh chóng. Đó là lí do tại sao bút tiêm Epi (epi-pen) được sử dụng để điều trị phản ứng dị ứng cấp tính. Trong nhiều trường hợp adrenaline được sử dụng để kích hoạt các cơn co thắt ở các cơ và thở gấp.

6. GABA

GABA (gamma-Aminobutyric acid) tạo ra sự bình tĩnh ở con người bằng cách làm chậm quá trình bắn nơron. Phân tử này được biết đến bởi đặc tính chống lo âu, và nó được tăng lên tự nhiên khi chúng ta thiền, tập yoga hoặc sử dụng thuốc an thần như Valium hay Xanax.​

Một nghiên cứu chỉ ra người tập yoga trong vòng 60 phút sẽ làm gia tăng mức GABA lên 27% khi so sánh với những người sử dụng cùng lượng thời gian ấy để đọc sách. Vì thế, chúng ta không nhất thiết làm tăng mức GABA bằng cách sử dụng thuốc an thần.

Kết luận

Để tạo ra sự cân bằng chất dẫn truyền thần kinh đến hạnh phúc là một việc đã có sẳn phương thức hoặc chúng ta có thể thực hiện từng bước theo hướng dẫn. Trên đây là những chất dẫn truyền thần kinh mà anh em nên ghi nhớ vì chúng ta có thể điều chỉnh nó mỗi ngày cho chính bản thân khi tự tạo cho mình những thói quen tốt như đã đề cập ở trên để tiến tới một cuộc sống cân bằng và hạnh phúc.

Phần tiếp theo mình sẽ đề cập đến những cách thức mà chúng ta có thể làm thường ngày để nâng cao lượng "chất dẫn truyền thần kinh" để chúng ta ngày một hạnh phúc hơn.