Quần thể kiến trúc tại Hampi - Ấn Độ

Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc Unesco đã công nhận Quần thể kiến trúc tại Hampi là Di sản văn hóa thế giới năm 1986.

Được biết đến là thủ đô của đế chế Vijayanagara, một đế chế nằm ở phía nam Ấn Độ, Hampi vốn là thủ đô xưa kia của đến chế này. Hampi tọa lạc ở bang Karnataka của Ấn Độ, mặc dù đã bị tàn phá nhiều nhưng những gì còn lại tại Hampi ngày nay cũng đủ để người ta hình dung về một thời kỳ hoàng kim và lộng lẫy xưa kia của quần thể kiến trúc này.

Đế quốc Vijayanagara được xây dựng từ những năm 1336 dưới triều đại vua Harihara I và em trai của ông là Bukka Raya I. Đế chế này tồn tại trong hơn 300 năm từ năm 1336 đến năm 1646. Trên thực tế đế chế này đã suy vong từ những năm 1565 song nó vẫn duy trì tồn tại cho đến năm 1646. Những tàn tích của đế chế Vijayanagara hiện nay tại Hampi nằm gần làng Bellary.

Tổng quan khu quần thể kiến trúc tại Hampiẫn đẹp rực rỡ và là minh chứng cho một thời kỳ huy hoàng của đế chế Vijayanagara.

Thời kỳ còn huy hoàng, quần thể di tích này được cai quản bởi tầng lớp quý tộc hoàng gia. Giai đoạn sau đó, khi có giao tranh giữa người Ấn Độ và người Hồi giáo, quần thể di tích của đế quốc Vijayanagara được coi như một thành trì vững chắc của người Ấn Độ. Đế quốc Vijayanagara rất giàu có vào thời hưng thịnh của mình, sự giàu có có được là nhờ buôn bán gia vị và sản xuất hàng dệt vải bông. Trong thời kỳ đầu tiên của Đế quốc Vijayanagara, dưới triều đại vua Sangama, đế chế này đã bắt đầu việc học chữ Phạn. Năm 1485, triều đại Sulava lên thay thế, sau đó triều đại này lại bị lật đổ và thay thế bởi triều đại Tulava vào năm 1505. Đến năm 1565, đế quốc Vijayanagara bị lật đổ toàn toàn bởi các vương quốc Hồi giáo.

Là thủ đô cuối cùng của các vương triều Hindu, Hampi là thành phố đẹp và thịnh vượng vào thời kỳ trung cổ. Đây đồng thời cũng là thành phố giao thương, buôn bán sầm uất tại Ấn Độ vào thời kỳ đó. Thành phố này có nhiều những trao đổi, buôn bán với thành phố Goa. Không chỉ là thành phố nổi tiếng tại Ấn Độ, nơi đây còn được các nhà sử học đánh giá là một trong những thành phố đẹp nhất thế giới thời trung cổ.

Những công trình kiến trúc tiêu biểu tại quần thể kiến trúc Hampi

Trong quần thể di tích tại Hampi có nhiều công trình di tích nổi bật ví dụ như đền Ramachandra và Haazara Rama. Đền Ramachandra được xây dựng năm 1513 và Haazara Rama được xây dựng vào năm 1520. Cả hai ngôi đền này đều là những công trình kiến trúc, điêu khắc đẹp, để lại nhiều ấn tượng. Trong hai ngôi đền có rất nhiều những tượng và phù điêu điêu khắc hết sức tinh vi thể hiện nét đẹp tinh tế trong phong cách kiến trúc vào thời kỳ đó. Ngoài 2 ngôi đền này còn có đền thờ Vitthala, đền thờ này gây ấn tượng bởi tượng 2 con voi lớn phía ngoài cửa. Ngoài những công trình đền đài phức tạp đó còn có những công trình đơn giản hơn như tượng Nữ Hoàng, Chợ, Tượng thần người – sư tử...

Bên cạnh một số công trình còn khá nguyên vẹn thì đa phần các công trình tại Hampi bị hư hại toàn bộ hoặc 1 phần.

Nằm rải rác xung quanh những ngọn đồi, thung lũng trước kia vốn thuộc về đế chế Vijayanagara,là hơn 500 công trình lớn nhỏ. Tất cả những công trình này được gọi chung là quần thể di tich tại Hampi. 500 công trình này gồm đền đài, cung điện, khu chợ xưa, pháo đài, nhà kho,... Mặc dù có nhiều công trình như vậy nhưng đa số các công trình này đã bị phá hủy bởi thời gian và chiến tranh. Số lượng những công trình còn tương đối nguyên vẹn rất ít, đa phần là bị hư hỏng toàn bộ hoặc 1 phần.

Để có thể trùng tu những công trinh này đòi hỏi phải có nguồn kinh phí rất lớn cũng như những chuyên gia có kinh nghiệm và kỹ năng giỏi. Chính vì thế mặc dù ý thức được tầm quan trọng trong việc gìn giữ và bảo tồn di dản văn hóa này, song chính phủ Ấn Độ vẫn chưa thể có kế hoạch trùng tu.

Cho đến nay dù di sản đã bị phá hủy nhiều và cơ sở vật chất phục vụ du lịch chưa thực sự phát triển nhưng quần thể kiến trúc tại Hampi vẫn thu hút khá đông khách du lịch. Tuy nhiên nguồn khách chủ yếu đến đây là khách du lịch bụi và người hành hương.