Khám phá sự thật qua những ghi chép trong hàng trăm năm không khác gì việc bắn trúng một cái đích cách xa hàng trăm mét trong khi bị bịt mắt.
Hình tượng Robin Hood được nhắc đến như một tội phạm đứng trên mọi điều luật, một gã nổi loạn hành động vì công lý. Theo những ghi chép trong lịch sử, nhân vật này tồn tại vào khoảng thế kỷ 14 sau công nguyên. Được kể lại ở rất nhiều phiên bản khác nhau, lý lịch của Robin Hood càng ngày càng được mở rộng và thêm phần phức tạp. Thơ ca, kịch và điện ảnh đều sử dụng Robin Hood với hình tượng một gã tội phạm đấu tranh vì công lý đích thực, biến ông thành 1 huyền thoại. Điều này đã khiến nhiều nhà nghiên cứu vào cuộc để tìm ra chân dung đích thực của con người bị che phủ sau lớp áo choàng.
Nhưng lịch sử luôn mờ ảo như cánh rừng đầy sương mù ngay trước buổi bình minh. Khám phá sự thật qua những ghi chép trong hàng trăm năm lịch sử không khác gì việc bắn trúng một cái đích cách xa hàng trăm mét trong khi bị bịt mắt. Rất nhiều ghi chép và rất nhiều câu chuyện được kể truyền miệng với nhiều biến thể khác nhau, liệu Robin Hood có thực sự tồn tại, hay chỉ là một truyền thuyết được dựng lên nhằm thỏa mãn khát khao nhìn thấy công lý được thực thi?
Nhiều nhà sử học cho rằng, hình tượng Robin Hood được xây dựng dựa trên một nhân vật có thật trong lịch sử, nhưng cũng có rất nhiều ý kiến hoài nghi. Những sự kiện có thể thẩm định được vẫn chưa được tìm thấy, do đó, những ý kiến này chủ yếu dựa trên việc phân tích những nghiên cứu “ám chỉ” nhân vật Robin Hood. Chúng bao gồm tác phẩm “Piers Plowman”, ra đời vào khoảng năm 1377, nhắc đến người anh hùng của William Langland, hay bản trường ca với nhiều tên gọi khác nhau, từ “Cuộc phiêu lưu của Robyn Hode” cho đến “Hành trình của Robin Hood”. Cũng có nhiều bản trường ca khác về nhân vật này được tìm thấy, như “Robin Hood và người tu sĩ”, “Robin Hood và người thợ gốm”, “Robin Hood và người đàn ông xứ Gisborne”.
Tuy nhiên, vẫn có một số ít giả thuyết đề ra những ứng cử viên tiềm năng cho vị trí huyền thoại này, dù những ứng viên này có phù hợp với những gì người ta đã biết về Robin Hood hay không. Những nhà ghi chép biên niên sử thời Trung cổ như Adrew xứ Wynton và Walter Bower tin rằng Robin Hood là có thật, nhưng khẳng định của họ vẫn chưa được có bằng chứng nào ủng hộ.
Rất nhiều cái tên được nhắc đến: Robyn Hod, Robert (hay Robertus) Hood, Gilbert Robynhood – những cái tên này đều được lôi ra khỏi những di tích bụi bặm của quá khứ nhằm truy tìm chân dung thật sự của Robin Hood. Những cái tên trên đều tỏ ra vô cùng hứa hẹn, cho đến khi các nhà nghiên cứu nhận ra rằng họ đang đâm đầu vào ngõ cụt, đơn giản vì… có quá nhiều người có tên như trên.
Vô vọng trong việc truy tìm tên tuổi, những nhà sử học quyết định lần tìm dựa theo những chiến tích trong quá khứ. Nhân vật Hence, với bí danh Fulk Fitz (có thể là Warin hoặc Waryn) nổi lên như là ứng cử viên hàng đầu, khi cuộc đời ông có rất nhiều điểm tương đồng với Robin Hood. Một nhân vật khác cũng tỏ ra khá hứa hẹn, Robert Fitz Odo, hay còn được biết đến với cái tên Fitzooth. Mang theo cái tên “Fitz” đồng nghĩa với việc đây chắc chắn là một người sống ngoài vòng pháp luật, và khi bỏ nó ra, chúng ta có cái tên Robert Odo – phát âm gần như tương tự với Robin Hood.
Đến đây, có lẽ bạn đọc đã phần nào hiểu được vấn đề - có quá nhiều khả năng, và việc đi đến tận cùng mọi nhánh truy tìm dường như là vô vọng.
Cũng có những ý kiến đi ngược lại với những gì mà chúng ta đã biết về Robin Hood. Trong cuốn sách xuất bản năm 2004 “Robin Hood: The real story”, tác giả Brian Benison cho rằng Robin Hood thực ra chỉ là một biệt danh, tương tự như Billy the Kid, Roger Godberg mới thực sự là con người đứng sau huyền thoại này. Theo Benison, Godberg sống vào khoảng thế kỷ 13 sau công nguyên. Ban đầu, ông hoạt động như một cộng sự cùng với Reginald de Grey, cảnh sát trưởng xứ Nottingham, cho đến khi giới chức trách chia 2 người đến 2 vùng khác nhau. Sau 4 năm sống ngoài vòng pháp luật, Godberg đã bị bắt, bị cầm tù và thậm chí sau đó được thả ra. Ông quay trở về sống nốt quãng đời còn lại trong yên bình như một người dân bình thường.
Dù cho Robin Hood có thực sự tồn tại hay không, có một điều chắc chắn rằng, cuộc đời ông có thể khác xa những gì được dựng lên trên phim ảnh, tiểu thuyết và ca kịch ngày nay. Những truy tìm về quá khứ và cuộc đời của Robin Hood trong lịch sử không cho thấy bất cứ điểm nào tương đương với hình ảnh hiện tại của ông. Những câu chuyện và khúc ca về Robin Hood không nhắc đến sự thống trị của Richard the Lion Heart, hay Maid Marian, và Robin Hood thực chất là một tiểu địa chủ, chứ không phải một quý tộc ở ẩn. Khu vực hoạt động chính của ông thường ở xung quanh vùng Yorkshire, không phải Notthinghamshire hay Rừng Sherwood.
Dù sao đi nữa, có một điều vẫn được giữ nguyên trong mọi câu chuyện về Robin Hood: một con người luôn đấu tranh cho tự do và công lý – và đó chính là lý do tại sao hình tượng này vẫn tồn tại bền vững cho tới tận ngày nay.