Với viễn cảnh du lịch vũ trụ phổ biến trong tương lai, cần có những quy trình rõ ràng để điều tra, xử lý người chết ngoài không gian.
Trong kỷ nguyên du lịch vũ trụ, kiểm tra y tế có thể diễn ra nhanh chóng, quy trình huấn luyện gặp nhiều giới hạn. Với việc người bình thường bay lên vũ trụ trong tương lai, các công ty sẽ xử lý ra sao nếu có người tử vong ngoài không gian?
Cần có quy trình rõ ràng để điều tra, xử lý thi thể ngoài vũ trụ. (Ảnh: The Next Web).
Xác định nguyên nhân tử vong
Theo luật vũ trụ quốc tế, các quốc gia có trách nhiệm cấp phép, giám sát toàn bộ hoạt động vũ trụ của nước đó, kể cả vận hành bởi chính phủ hay tư nhân. Tại Mỹ, các chuyến du lịch vũ trụ thương mại cần có giấy phép bay của Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA).
The The Next Web, nếu có người chết trong chuyến du lịch không gian, xác định nguyên nhân tử vong là bước đầu tiên. Nếu cái chết xảy ra do lỗi kỹ thuật tàu vũ trụ, FAA sẽ xem xét đình chỉ các đợt phóng tiếp theo của công ty dịch vụ trong lúc điều tra.
Trong trường hợp sự cố kỹ thuật được loại bỏ, đơn vị cung cấp dịch vụ cần đánh giá trách nhiệm bảo đảm an toàn, đã cố gắng ngăn chặn cái chết của hành khách hay chưa.
Ai sẽ điều tra cái chết?
Thời gian cho các chuyến du lịch vũ trụ hiện từ vài phút đến vài ngày. Điều đó đồng nghĩa nguy cơ tử vong trong không gian do nguyên nhân tự nhiên là rất thấp, dù không phải không có khả năng. Quy trình xử lý người chết trong vũ trụ cần được cân nhắc khi con người tham gia các sứ mệnh dài hơi, thậm chí định cư ngoài không gian.
Về cơ bản, sẽ có những quy trình điều tra nhằm xác định cái chết của một người ngoài không gian. Từng có những cuộc điều tra tương tự, chẳng hạn như thảm kịch tàu con thoi Columbia năm 2003, khi tàu vũ trụ của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) phát nổ trong lúc trở về Trái đất, khiến 7 thành viên phi hành đoàn thiệt mạng.
Tuy du lịch vũ trụ chỉ kéo dài vài phút đến vài ngày, người chết trên tàu do bệnh tật hay lý do tự nhiên vẫn có thể xảy ra. (Ảnh: Hanlire).
Tuy nhiên, đó là cuộc điều tra chuyên sâu về các vụ tai nạn mang tầm quốc gia, chỉ liên quan đến chuyến bay của Mỹ. Khi ngành du lịch vũ trụ mở rộng, sẽ không thể tránh khỏi cái chết do bệnh tật hoặc tuổi tác, thậm chí là tử vong trên hành tinh khác.
Theo The Next Web, quy trình rõ ràng để điều tra cái chết trong các sứ mệnh dài ngày, định cư ngoài vũ trụ là cần thiết để thu thập thông tin rõ ràng về nạn nhân và lý do tử vong. Từ đó, các cơ quan, quốc gia có thể rút kinh nghiệm nhằm cải thiện xử lý.
Các thủ tục điều tra có thể tham khảo từ luật vũ trụ hiện nay. Theo đó, quốc gia đại diện cho tàu vũ trụ có quyền lực pháp lý liên quan đến tàu và người bên trong. Như vậy, quốc gia đó sẽ khởi động điều tra nếu có người trong tàu tử vong.
Trước khi khởi hành, ký thỏa thuận liên quan đến chuyến du lịch cũng rất cần thiết. Kế hoạch cho một sứ mệnh không gian gồm đánh giá các yếu tố như nguồn điện, thực phẩm, khả năng chống bức xạ và xử lý chất thải. Kết hợp quy trình xử lý nếu có người chết vào kế hoạch có thể giúp mọi thứ dễ dàng hơn. Ký thỏa thuận trước khi bắt đầu sứ mệnh còn quan trọng nếu hành khách đến từ nhiều quốc gia.
Xử lý thi thể trước khi mang về Trái đất
Ngoài khía cạnh pháp lý, những chuyến du lịch, định cư ngoài vũ trụ cần tính đến việc xử lý thi thể. Điều quan trọng là các nền văn hóa khác nhau có cách đối xử với người chết khác nhau.
Trong các nhiệm vụ ngắn ngày, nhiều khả năng thi thể được đưa trở lại Trái đất. Trong lúc đó, thi thể cần được bảo quản để tránh nhiễm khuẩn cho các thành viên còn lại. Nếu chuyến đi kéo dài nhiều năm, thi thể cần được đóng băng trong không gian để giảm trọng lượng, dễ dàng bảo quản trong suốt quãng đường còn lại.
Tuy nhiên nếu con người định cư ngoài không gian, cần có quy trình xử lý khác thay vì bảo quản thi thể rồi mang về Trái đất. Sẽ cần tham khảo nhiều yếu tố do các quốc gia có thể phản đối việc thả xác người ngoài không gian như trong Star Trek. Trong khi đó, gia đình người quá cố có thể muốn nhận lại thi thể.
Vứt xác người trên hành tinh khác sẽ gây ô nhiễm sinh học, hỏa táng cũng có khả năng làm ô nhiễm và tiêu tốn tài nguyên. Theo thời gian, sẽ có các giải pháp kỹ thuật để bảo quản và xử lý thi thể người trong vũ trụ. Ngoài khía cạnh luật pháp và văn hóa, vấn đề đạo đức xung quanh việc xử lý thi thể cần được cân nhắc kỹ.
Các phản ứng "chết chóc" của cơ thể khi rơi ra ngoài vũ trụ
Băng có thể bốc hơi mà không cần trải qua giai đoạn hóa lỏng. Do không có oxy nên không có sự phân hủy và có rất ít chứng cớ để cho rằng sẽ có sự mục rữa do vi khuẩn. Tuy nhiên, cần bao lâu để trở thành băng khô? Không ai có thể biết. Quá trình này cũng diễn ra tương tự nhưng sẽ lâu hơn nhiều nếu một người chết trong bộ quần áo du hành.
Ở đây cũng nói thêm về việc sinh nở trong vũ trụ. Chắc chắn, toàn bộ quá trình giao hợp, phôi học và đỡ đẻ chưa được thử nghiệm từ đầu đến cuối trên một loài vật có vú nào trong vũ trụ. Chẳng hạn, các nhà khoa học chưa rõ lực hút có ý nghĩa quan trọng như thế nào đối với việc thụ tinh của con người.
Mức độ phóng xạ trong vũ trụ, đặc biệt là càng vào sâu trong khoảng không, càng cao hơn trên mặt đất, cho nên nguy cơ sinh ra quái thai do phóng xạ sẽ cao hơn, trừ khi có các biện pháp ngăn chặn thích hợp.
Một vấn đề khác là ở hầu hết các giống loài, lực hút có liên quan đến sự đối xứng song phương (hai nửa của cơ thể phát triển cân xứng) và sự phân biệt đầu - chân. Người ta tự hỏi liệu môi trường không trọng lượng có làm mất đi tính cân xứng đó. Trong một nghiên cứu của Liên Xô trước đây về sự thai nghén của loài chuột trong vũ trụ, các báo cáo cho rằng chuột sinh ra bình thường. Tuy nhiên, chúng được thụ thai trên mặt đất từ trước và trở về đẻ trên mặt đất, nên cuộc nghiên cứu chưa thể kết luận được.
Ngoài ra, về lý thuyết, các vấn đề y khoa phát sinh trong vũ trụ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của thai phụ, như mất canxi trong xương, gián đoạn hoóc môn và chất lỏng trong cơ thể, mất sự săn chắc của cơ do không có trọng lượng...
Quá trình chuyển dạ có thể sẽ kéo dài hơn một chút nếu các đứa trẻ vũ trụ không chịu chui xuống như trẻ trên Trái đất thường làm trong những tuần cuối của quá trình thai nghén. Tuy vậy, bản thân việc đỡ đẻ có nhiều khả năng sẽ y như trên mặt đất bởi vì việc co giãn cơ trong lúc chuyển dạ không phụ thuộc vào lực hút.