Lợi ích của đồ uống có cồn đều gắn với liều lượng. Ở mức thấp đến mức vừa phải – đặc biệt là đối với rượu vang đỏ - sẽ giúp giảm mọi nguyên nhân gây tử vong. Trong khi đó nếu uống quá nhiều sẽ khiến nhiều cơ quan bị tổn hại.
Một bài viết tổng hợp các phát hiện gần đây về chất polyphenol của rượu vang đỏ, đặc biệt là chất resveratrol, sẽ được công bố trên số ra tháng 9 với tiêu đề Tác hại của rượu: Các nghiên cứu thử nghiệm và lâm sáng, bài báo cũng được đăng tải trên Early View.
Lindsay Brown – phó giáo sư tại Trường Khoa học Y sinh học thuộc Đại học Queensland đồng thời là tác giả phản hồi của nghiên cứu – cho biết: “Các bài viết về lợi ích của rượu vang đỏ đều đã có gần 2 thập kỷ nay. Phương tiện truyền thông đại chúng đã tạo nên một câu chuyện gần gũi hơn về nghịch lý nước Pháp vào đầu những năm 1990. Tuy nhiên các nghiên cứu về tác động của resveratrol – một trong những thành phần hoạt tính – đều không được biết tới cho đến khi nghiên cứu tiến hành vào năm 1997 cho thấy nó có tác dụng phòng ngừa ung thư. Điều này đã làm nảy sinh mối quan tâm lớn đối với hợp chất này”.
Rượu vang đỏ có chứa một hỗn hợp phức tạp các hợp chất hoạt tính sinh học, trong đó có flavonol, monomeric và polymeric flavan-3-ols, anthocyanins, axit phenolic và resveratrol. Brown cho biết một vài trong số các hợp chất kể trên, đặc biệt là resveratrol, có lợi cho sức khỏe.
Bà Brown cho biết: “Lợi ích của nó rất đáng kể, giúp phòng ngừa ung thư, bảo vệ tim và não, giảm các bệnh liên quan đến tuổi tác ví dụ như chứng sưng viêm, tiểu đường, béo phì và nhiều bệnh khác. Từ lâu người ta đã đặt ra câu hỏi tại sao một hợp chất đơn giản như thế lại có những hiệu quả to lớn này nhưng câu trả lời đang dần hiện rõ cùng với khám phá về con đường mà họ enzyme sirtuin áp dụng để điều tiết quá trình sản xuất các thành phần tế bào thông qua nhân. Có phải resveratrol là hợp chất duy nhất có mang những đặc điểm này? Dường như không hẳn thế. Các hợp chất khác trong rượu vang và các sản phẩm tự nhiên như curcumin cũng có tác động tương tự. Tuy nhiên chúng ta biết đến resveratrol nhiều hơn các hợp chất khác”.
Stephen Taylor – giáo sư khoa dược lý thuộc Đại học Queensland – đồng tình rằng resveratrol là “hợp chất của ngày”. Ông nói: “Tôi nghĩ rằng rượu vang đỏ vừa mang tính thần bí vừa là biểu trưng lịch sử ở phương tây. Tất nhiên một số thú vui phải gắn liền với việc uống rượu vang, tất cả đều mang lại lợi ích về tâm lý cho con người. Không nhiều người trong số chúng ta có thể hoặc sẽ ăn một vài chén việt quất mỗi ngày trong suốt nhiều năm, nhưng nếu chúng ta thực hiện một nghiên cứu trong một thập kỷ thì sẽ thấy chúng có tác động tương đương.”
Các đặc điểm chính trong bài tổng hợp bao gồm:
Resveratrol có tiềm năng liệu pháp đối với việc phòng ngừa ung thư cũng như bảo vệ tim mạch.
| Uống rượu ít hoặc vừa phải – đặc biệt là đối với rượu vang đỏ - sẽ giúp giảm mọi nguyên nhân gây tử vong. (Ảnh: iStockphoto) |
Brown nói: “Nghe có vẻ mâu thuẫn khi nói rằng một hợp chất cũng có thể bảo vệ tim bằng cách ngăn tế bào bị tổn hại, thế nhưng lại phòng ngừa ung thư bằng cách khiến tế bào chết. Lời giải thích phù hợp nhất cho nó vẫn đang được nghiên cứu chứng minh ở nhiều cơ quan nội tạng. Nồng độ thấp đã kích hoạt các cơ chế tồn tại của tế bào trong khi đó nồng độ cao lại bật tín hiệu tự hủy cho những tế bào này.
Resveratrol hỗ trợ phòng ngừa các chứng rối loạn liên quan đến tuổi tác, ví dụ như các bệnh về trí nhớ, sưng viêm, tiểu đường và bệnh tim mạch.
Theo bà Brown, “lời giải thích đơn giản nhất là resveratrol bật tín hiệu cho đường tồn tại của tế bào, phòng ngừa tổn hại cho tế bào. Các biện pháp mới sẽ hỗ trợ cho resveratrol, bao gồm việc loại bỏ chất ôxi hóa phản ứng trong cơ thể và tăng cường cung cấp máu cho tế bào”.
Liều resveratrol thấp có thể tăng khả năng sống sót cho tế bào, đây là một cách để bảo vệ thần kinh cũng như tim mạch; trong khi đó liều lượng cao lại khiến tế bào tử vong.
“Sự khác biệt mấu chốt có lẽ là kết quả của việc kích hoạt họ enzym sirtuin trong nhân. Kích hoạt ở mức thấp sẽ đảo ngược các biến đổi liên quan đến tuổi tác, trong khi đó kích hoạt ở mức cao lại đẩy mạnh quả trình tế bào tự hủy theo chu kì. Những biến đổi tương tự cũng quan sát thấy ở việc sử dụng resveratrol liều thấp và liều cao: liều thấp giúp bảo vệ tế bào, giảm tổn hại; còn liều cao ngăn ngừa ung thư”.
Các nghiên cứu khoa học hiện đại cũng đang bắt đầu giải thích những báo cáo trong vòng 200 năm qua rằng uống rượu vang cải thiện sức khỏe. “Có câu nói rằng: tự nhiên là kho tàng hợp chất, nhưng nghiên cứu với resveratrol đã chứng minh rằng nó đúng. Chúng ta cần phải hiểu sâu hơn về các loại hợp chất tồn tại trong tự nhiên cũng như phải xác định tiềm năng của chúng đối với sức khỏe”.
Taylor thêm rằng: “Có một điểm đặc biệt cần phải bổ sung. Resveratrol bị khử phần lớn hoạt tính bởi ruột hoặc gan trước khi nó đến được mạch máu, tại đó nó mới phát huy công dụng. Do vậy, phần lớn resveratrol có trong rượu vang uống không đến được với hệ tuần hoàn. Thú vị là sự hấp thụ qua màng nhầy trong miệng có thể mạnh hơn tới gần 100 lần so với mức độ của máu nếu chúng ta nhâm nhi từ từ chứ không uống ừng ực. Tất nhiên là chúng ta chưa chắc chắn cách uống có quan trọng hay không nhưng những vấn đề như thế này hoàn toàn là có thật trong khi phần lớn chúng ta lại thờ ơ”.
Tham khảo:
Brown et al. The Biological Responses to Resveratrol and Other Polyphenols From Alcoholic Beverages. Alcoholism Clinical and Experimental Research, 2009; DOI: 10.1111/j.1530-0277.2009.00989.x