(khoahoc.tv) - Các mô phỏng tương lai về khí hậu tại khu vực Amazon cho thấy, một mùa khô hạn kéo dài sẽ dẫn đến hạn hán và cháy rừng xảy ra nhiều hơn. Các nhà nghiên cứu thuộc trung tâm Woods Hole Research Center gồm Michael Coe, Paulo Brando, Marcia Macedo và các đồng nghiệp đã xuất bản một nghiên cứu về tác động của cháy rừng và hạn hán gây chết các cây rừng Amazon.
Bài báo nghiên cứu của nhóm các nhà khoa học trên được xuất bản trên tạp chí PNAS, cho thấy điều kiện thời tiết khô hạn kéo dài gây ra nhiều đám cháy tự nhiên lan rộng và dữ dội hơn, làm cháy mất nhiều cánh rừng tại vùng Amazon hơn so với hiểu biết trước đây.
Qua thời kì nghiên cứu kéo dài 8 năm, nhóm nghiên cứu đã lặp lại đốt cháy 50 ha các mảng rừng tại miền Nam Amazon để tìm hiểu xem, các tác động của tình trạng cháy rừng thường xuyên và các điều kiện thời tiết tác động gây chết cây rừng như thế nào.
Tiến sĩ Coe ngạc nhiên cho biết "tầm quan trọng của hạn hán": "Cánh rừng không cháy trong nhiều năm bình thường, nhưng đã bốc cháy lan rộng vào những năm hạn hán”. Biến đổi khí hậu được cho là nguyên nhân gây ra các mùa mưa dữ dội và ngắn hơn và các mùa khô kéo dài hơn, với các trận hạn hán nhiều hơn giống như những gì đã quan sát được trong nghiên cứu này. Cũng theo tiến sĩ Coe: “Chúng ta có xu hướng chỉ nghĩ về các điều kiện bình thường nhưng đó là điều kiện bất bình thường mà chúng ta phải lo lắng về nó”.
Dữ liệu vệ tinh của NASA đã cung cấp một bối cảnh khu vực về các hậu quả từ những đám cháy thực nghiệm. Trong năm 2007, các đám cháy tại phía Nam Amazon đã đốt cháy các cánh rừng hơn gấp 10 lần so với số đám cháy xảy ra trong một năm khí hậu bình thường, “một khu vực tương đương với hàng triệu sân bóng đá”, theo đồng tác giải Douglas Morton của NASA cho hay.
Phần lớn rừng Amazon đã trải qua hạn hán và ngày càng dễ bị cháy hơn. “Sự phát triển của nông nghiệp đã tạo ra các mảnh rừng nhỏ hơn, làm các bìa rừng tiếp xúc với các điều kiện khô và nóng hơn trong các vùng đất xung quanh và làm chúng dễ bị cháy hơn”, tiến sĩ Macedo nói. “Những mảnh rừng bị chia nhỏ đó có nhiều khả năng bị xâm lấn bởi các đám cỏ dễ bắt lửa, do đó làm tăng khả năng và cường độ của các đám cháy tương lai”.
Theo đồng tác giả chính của nghiên cứu, tiến sĩ Paulo Brando, “Nghiên cứu này cho thấy, các đám cháy đã đang hủy hoại nhiều khu vực rừng rộng lớn tại Nam Amazon và nhấn mạnh vai trò của các tương tác giữa các sự kiện thời tiết khắc nghiệt với cháy rừng, khi cố gắng dự đoán tương lai của các cánh rừng Amazon dưới tác động của biến đổi khí hậu”.
“Không có mô hình nào trong số các mô hình được sử dụng để đánh giá sức sống của rừng Amazon có yếu tố cháy rừng, vì vậy hầu hết các dự đoán đều đánh giá thấp số lượng cây bị chết và đã đánh giá quá cao sức sống tổng thể của rừng Amazon”, tiến sĩ Coe nói. Các kết quả của dự án này cho thấy, tình trạng hạn hán khắc nghiệt có thể tương tác với cháy rừng đẩy rừng Amazon vượt quá một điểm tới hạn có thể làm tăng tỷ lệ chết của các cây rừng một cách đột ngột và làm thảm thực vật thay đổi trên các khu vực rộng lớn.